Náttúrufræðingurinn - 1983, Blaðsíða 17

ar með skel“. Ingimar nefnir þar, að
þegar árið 1920 hafi verið búið að gefa
öllum íslenskum sæsniglum íslensk
heiti, en hann gaf einnig þeim er síðar
fundust íslensk nöfn til hagræðis fyrir
almenning. Sniglarnir eru stærsti
flokkur skeldýranna og skiptast í þrjá
ættbálka: fortálkna, baktálkna og
lungnasnigla. Af þessum þrem ætt-
bálkum eru þekktar um 85 þúsund
tegundir í heiminum, en aðeins 204
íslenskar.
í bók þessari fjallar Ingimar einung-
is um fortálkna og eingöngu um þá er
fundist hafa ofan 400 m dýptarmarka
hér við land. Hér er um að ræða 135
tegundir, en 19 höfðu að vísu ekki
fundist lifandi. Baktálknum er ekki
lýst í bókinni, en þar er greinarlykill
fyrir þær 13 tegundir, sem hér hafa
fundist.
Og enn hélt Ingimar áfram að skrifa
um skeldýranýjungar í Náttúrufræð-
inginn. Síðasta grein hans um þetta
efni er frá árinu 1977, eins og að fram-
an er vikið. Þar lýsir hann fjórum nýj-
um tegundum fyrir ísland: flekkju-
kóng, stallakóng, gjallarhnoðra og
ranalaufu. Eins og aðrar skeldýrateg-
undir hlutu þessar frábær íslensk nöfn,
enda var Ingimar með afbrigðum orð-
hagur við nafngiftir af þessu tagi.
Frá því að Skeldýrafánan kom út í
fyrsta skipti höfðu bæst við 8 tegundir
af samlokum, 20 tegundir af fortálkn-
um og 2 tegundir af baktálknum, eða
samtals 30 tegundir nýjar fyrir ísland.
Auk rannsókna sinna á skeldýra-
fánu landsins skrifaði Ingimar ýmislegt
annað um náttúru landsins, t. d. um
dýralíf á landi og í vötnum í ritinu
„Náttúra íslands" og einnig ritið „Úr
myndabók náttúrunnar." Hann hélt
fjölmörg, afar vinsæl útvarpserindi um
hin margbreytilegustu efni úr ríki nátt-
úrunnar.
Fundum okkar Ingimars bar fyrst
saman árið 1947, er hann réðst til mín
sem rannsóknarmaður við aldurs-
greiningu fiska. Hann hafði þá flutst til
Reykjavíkur tveim árum áður og
stundaði kennslu við Gagnfræðaskóla
Reykjavíkur og ég held að ekki hafi
það verið erfið ákvörðun hjá honum
að skipta á smásjánni og því að kenna
ærslafullum unglingum.
Aldursgreining fiska er smásjár-
vinna er krefst næmrar athyglisgáfu og
gagnrýni. Ákvarðanir á aldri fiska eru
undirstaða undir mati okkar á stærð
fiskstofna og sveiflum í árganga-
skipan, er miklu ráða um aflabrögð.
Aldur þorsks er lesinn af kvörnunum í
hausi fisksins, og eru í þeim hringir líkt
og árhringir í trjám. Það er ekki ein-
ungis aldurinn, sem hægt er að sjá í
kvörninni heldur endurspeglar hún á
ýmsan hátt það umhverfi er fiskurinn
hefur lifað í. Má því segja að kvörnin
sé eins konar vegabréf fisksins. Það er
erfitt þolinmæðisverk að rýna í smásjá
allan daginn, en augun duguðu Ingi-
mari vel, þótt oft gengi hann ekki heill
til skógar að öðru leyti.
Ingimar var hálfsextugur þegar
hann réðist að Fiskideild Atvinnu-
deildar Háskólans, eins og Hafrann-
sóknastofnun hét þá, og hann vann við
fiskirannsóknir í rúma þrjá áratugi og
lét ekki af störfum fyrr en á árinu
1978, þá orðinn hálfníræður. Hafði
hann þá unnið hálfan annan áratug
fram yfir hámarksaldur opinberra
starfsmanna, þótt lausráðinn væri eftir
sjötugt. Það er til marks um virðingu
þá og traust er Ingimar naut, að Fjár-
11