Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1983, Blaðsíða 202

Náttúrufræðingurinn - 1983, Blaðsíða 202
rent distance from the fissure - ie. some- where on Næfurholtshraun — that it must be due to the collection of boiling water from the volcano’s flanks and not an erup- ting vent. The most striking thing I was to witness during the eruption was a glacier burst down the northwest flank of Hekla, north- east of Litla-Hekla. The water broke through the clouds, which were now as low as the 1000 m level, and literally ‘cart- wheeled’ down the 20% slope covering a distance of 1 km in about 10 seconds; a speed of 360 km/h (225 mph.). The water/ ice formed a hollow cylinder and from its size relative to Litla-Hekla, I estimate its diameter to have been around 50 m. This penomenon was presumably the product of viscosity and basal friction effects simi- lar to those found in waves breaking onto a beach. The cylinder had collapsed before it passed out of sight behind Hringlan- dahraun. The volume of material involved was considerable. About ten minutes after the start of the eruption I saw the first bomb arc through thc overlying cloud and strike the ground some 700 m west of the 931 m summit in Rauðkembingar. It was large — in the order of two metres — and angular, more like a piece of volcanic breccia ripped off the side of the fissure than juvenile, mol- ten rock. Within seconds, I was being showered with black, crusty tephra. The whole bombs were ovoid in shape and up to 300 mrn long. The majority of the tephra were fragments of bombs about 50 mm in size. Because of the extremely high vesicularity, the tephra was lighter than it looked. The vesicles were upp to 20 mm diameter in the centre of the bombs but their size decreased towards the edges which were smooth but fractured as if the insides had continued to swell after the outer skin had formed. No phenocrysts were visible in the tephra. They were falling at a rate of 35 impacts per square metre per minute. At this point 1 thought it prudent to withdraw from the scene and set off across the plateau at a healthy trot in the direc- tion of Rauðaská! with my mapcase pro- tecting my head. Photograph (fig 3) was taken from the rim of Rauðaskál at about 13:50 hours and by then a black curtain seemed to stretch the length of Heklugjá. The ash fall became much greater and with the erup- tion column directly overhead it was nearly as black as night. At this point I considered shedding some excess weight but as this included four weeks-worth of field map and notes as well as my photo- graphs I decided against it. Even though I was now nearer to my goal, the trip across Skjólkvíahraun was the worst 1 was to experience. The dark- ness and low visibility left me stumbling blindly over the hummocks in the old lava flow. 1 was fast losing my sense of direc- tion and staying on my feet was becoming difficult because of the unconsolidated ash. At the top of each rise I could just see the black outline of the 1970 lava and I knew that when I reached its northeast tip the camp lay only 300 m to the west. When I arrived at the camp about 14:20 hours, Andrew as already there with the vehicle. Tephra had ripped the nylon flysheet of the stores tent to shreads and severely damaged the cotton of the large tent. Whilst inside, collecting a few things together for the evacuation, a large piece of tephra broke the ridge pole and we realised that both tents were probably writeoffs. Outside, the noise from Hekla changed. The steady roar became more of a rumble with detonations every few seconds. Red ‘fires’ could be seen through the blackness and lightning flashed low over our heads. Before we could leave, we had to refuel the motorbike. One speck of dirt or badly mixed petrol and oil in the tank would leave us stranded. I never had much faith in its mechanical reliability but after it started on the tenth desperate kick 1 for- gave its previous idiosyncrasies. By the time we set off, so much ash had fallen that it became near impossible to follow the fast disappearing track back to the Landmannalaugar road. The explo- 182
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.