Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1983, Síða 202

Náttúrufræðingurinn - 1983, Síða 202
rent distance from the fissure - ie. some- where on Næfurholtshraun — that it must be due to the collection of boiling water from the volcano’s flanks and not an erup- ting vent. The most striking thing I was to witness during the eruption was a glacier burst down the northwest flank of Hekla, north- east of Litla-Hekla. The water broke through the clouds, which were now as low as the 1000 m level, and literally ‘cart- wheeled’ down the 20% slope covering a distance of 1 km in about 10 seconds; a speed of 360 km/h (225 mph.). The water/ ice formed a hollow cylinder and from its size relative to Litla-Hekla, I estimate its diameter to have been around 50 m. This penomenon was presumably the product of viscosity and basal friction effects simi- lar to those found in waves breaking onto a beach. The cylinder had collapsed before it passed out of sight behind Hringlan- dahraun. The volume of material involved was considerable. About ten minutes after the start of the eruption I saw the first bomb arc through thc overlying cloud and strike the ground some 700 m west of the 931 m summit in Rauðkembingar. It was large — in the order of two metres — and angular, more like a piece of volcanic breccia ripped off the side of the fissure than juvenile, mol- ten rock. Within seconds, I was being showered with black, crusty tephra. The whole bombs were ovoid in shape and up to 300 mrn long. The majority of the tephra were fragments of bombs about 50 mm in size. Because of the extremely high vesicularity, the tephra was lighter than it looked. The vesicles were upp to 20 mm diameter in the centre of the bombs but their size decreased towards the edges which were smooth but fractured as if the insides had continued to swell after the outer skin had formed. No phenocrysts were visible in the tephra. They were falling at a rate of 35 impacts per square metre per minute. At this point 1 thought it prudent to withdraw from the scene and set off across the plateau at a healthy trot in the direc- tion of Rauðaská! with my mapcase pro- tecting my head. Photograph (fig 3) was taken from the rim of Rauðaskál at about 13:50 hours and by then a black curtain seemed to stretch the length of Heklugjá. The ash fall became much greater and with the erup- tion column directly overhead it was nearly as black as night. At this point I considered shedding some excess weight but as this included four weeks-worth of field map and notes as well as my photo- graphs I decided against it. Even though I was now nearer to my goal, the trip across Skjólkvíahraun was the worst 1 was to experience. The dark- ness and low visibility left me stumbling blindly over the hummocks in the old lava flow. 1 was fast losing my sense of direc- tion and staying on my feet was becoming difficult because of the unconsolidated ash. At the top of each rise I could just see the black outline of the 1970 lava and I knew that when I reached its northeast tip the camp lay only 300 m to the west. When I arrived at the camp about 14:20 hours, Andrew as already there with the vehicle. Tephra had ripped the nylon flysheet of the stores tent to shreads and severely damaged the cotton of the large tent. Whilst inside, collecting a few things together for the evacuation, a large piece of tephra broke the ridge pole and we realised that both tents were probably writeoffs. Outside, the noise from Hekla changed. The steady roar became more of a rumble with detonations every few seconds. Red ‘fires’ could be seen through the blackness and lightning flashed low over our heads. Before we could leave, we had to refuel the motorbike. One speck of dirt or badly mixed petrol and oil in the tank would leave us stranded. I never had much faith in its mechanical reliability but after it started on the tenth desperate kick 1 for- gave its previous idiosyncrasies. By the time we set off, so much ash had fallen that it became near impossible to follow the fast disappearing track back to the Landmannalaugar road. The explo- 182
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.