Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1983, Blaðsíða 184

Náttúrufræðingurinn - 1983, Blaðsíða 184
SUMMARY Acer-leaves and samaras from lcelandic deposits by Lic. scienl. Leifur A. Símonarson, Raunvísindastofnun Háskólans, Dunhaga 3, 107 Reykjavík, Iceland and Dr. rer. nat. Walter L. Friedrich, Geologisk Institut, Árhus Universitet, C. F. M0llers Alleé 120, DK-8000 Árhus C, Denmark. In 1976 and 1982 the authors described fossil Acer-leaves and samaras from seve- ral Tertiary localities in Iceland and pointed out that they are distinct from recent and fossil species. There are two different types of samaras, as well as leaves, which seem to prove that there were at least two Acer-species living in Iceland in the Upper Miocene and Pliocene. Acer-samaras from the Hreðavatn area, West Iceland, are different from recent and fossil forms, especially due to their large size (up to 90 mm), big locules (up to 30 mm) and the characteristic wing form. We named them Acer askelssoni in 1976. They compare with the fruit of the recent species A. saccharinum from North Amer- ica. Another type of Acer-samaras from the Hreðavatn area, and several other localities in West and Northwest Iceland, is much smaller (up to 25 mm), with com- parative larger locules (up to 10 mm) and a different wing form, e. g. the tip of the wing is more ovate. These samaras are closely related to the modern species A. rubrum from eastern North America. In Iceland this latter type is always found together with Acer-leaves closely related to this species. The leaves are up to 15 cm long and 13 cm broad, quinquelobat, with the central lobe longer than the lateral ones. The proximal part of the central lobe has parallel margins. The angle between the central lobe and the upper lateral lobes is 38°—60° or 46,1° on average. The leaf base is cordate. The margin has straight- convex serration. The nervation is very similar to that of A. rubrum, however, the finest ends are not as often biforked. In 1982 we referred these leaves to a new species, Acer islandicum, and tentatively the smaller type of samaras is also referred to this species. They are synonymous with earlier described A. otopterix, A. crenati- folium, A. crassinervium, A. tricuspida- tum, A. rubrum and in part Vitis islandica from Iceland. Another type of Acer-leaves, up to 14 cm long and 18 cm broad, i. e. broader than they are long, has been found together with the samaras referred to as A. askelssoni. These leaves are quinquelobat, with the central lobe of similar length as the upper lateral lobes. The proximal part of the central lobe does not have parallel margins. The angle between the central lobe and the upper lateral lobes is 36°—50° or 42° on average. The leaf base is cordate. The margin has straight-straight serration. These leaves seem closely related to the modern North American species. A. sac- charum and may belong to A. askelssoni. Apparently Acer became extinct in Ice- land 7 Ma ago. About 6 Ma ago the first tillites were formed in Iceland, obviously by local glaciations on mountain tops and in inland areas. However, they represent the worldwide climatic deterioration that probably brought about the extinction of Acer and other Tertiary thermophilic spe- cies in Iceland. 168
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.