Náttúrufræðingurinn - 1988, Blaðsíða 37

Ævar Petersen:
Vatnamýs
Þetta heiti hef ég valið á litla vafn-
inga, vöndla eða kúlur sem finnast í
vatni, eru úr dauðum mosa (eða öðrum
dauðum eða deyjandi lífrænum leifum)
og eru kúlu- eða sporöskjulaga, eða því
sem næst (1. mynd). Þeirra mun ekki
áður hafa verið getið frá íslandi í rituð-
um heimildum.
Islenska nafnið á sér beina hlið-
stæðu. Jöklamýs kallaði Jón Eyþórsson
(1950,1951) mosakúlur þær, sem fund-
ist hafa á Vatnajökli. Þær myndast
þannig, að steinvölur (eða annar fastur
kjarni) með mosagróðri velta áfram,
svo mosinn nær að umlykja þær. Þessi
mosi er lifandi, gagnstætt því sem er hjá
þeim vatnamúsum sem fundist hafa
hérlendis.
Ég hef fundið vatnamýs í tveimur
stöðuvötnum:
Holtavörðuvatn, Holtavörðuheiði,
Strand. 20. júní 1969. Þetta voru tvær
kúlur, sem lágu á bakka vatnsins,
skammt frá hvor annarri. Stærð þeirra
er: 59 x 53 x 48 mm og 48 X 48 x 47
mm.
Hádegisvatn, austan í Sandfelli, ofan
1. mynd. Vatnamýs úr mosa, fundnar við Holtavörðuvatn 20. júní 1969. - False lake balls
from Lake Holtavörðuvatn, NW Iceland, found on June 20, 1969. (Ljósm.Iphoto Erling
Ólafsson).
Náttúrufræðingurinn 58 (1), bls. 31-35,1988
31