Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1988, Side 27

Náttúrufræðingurinn - 1988, Side 27
Hjörleifur Guttormsson Ljósalyng (Andromeda polifolia L.) fundið á íslandi Það var í júnímánuði 1985 að Páll Sveinsson frá Hvannstóði f Borgar- firði eystra var á göngu í Brúnavík, sem er næsta vík austan Borgarfjarð- ar. Gekk hann þá fram á lyng í blóma í mýrarhalli og greip með sér eintak, þar eð hann bar ekki kennsl á tegund- ina. Við því var ekki að búast, þótt Páll væri fróður um grasafræði. Plant- an sem hann hafði handa milli reynd- ist vera nýr og áður óþekktur borgari í gróðurríki íslands, lyngtegund með latneska heitinu Andromeda polifolia sem Linné gaf henni með vísan í gríska goðafræði (Polunin 1959). Þess- ari tegund er nú skipt í tvær deiliteg- undir, ssp. polifolia og ssp. glauco- phylla. Tilheyrir tegundin sem hér fannst þeirri fyrrnefndu (1. mynd). Ingimar Óskarsson (1963) gaf tegund- inni nafnið ljósalyng í bókinni Villi- blóm í litum, sem hefur að geyma ýmsar tegundir, sem algengar eru í nágrannalöndum. Þessi handbók var til í Hvannstóði, þar sem heimilisfólk- ið hefur augun opin fyrir náttúrunni; þóttist það sjá hvað hér væri á ferð- inni. Móðir Páls, Anna Björg Jónsdóttir, hafði með sér þurrkað eintak af plönt- unni og sýndi mér það í ferð Hins ís- lenska náttúrufræðifélags að Snæfelli 28. júlí 1985 og í framhaldi af því fékk finnandinn grun sinn staðfestan. Þann 12. júlí 1986 fór ég ásamt Páli Sveinssyni til Brúnavíkur til að athuga vaxtarstað ljósalyngsins. Ekki gafst tími til ítarlegrar athugunar á staðnum í það skipti og blómgun var að mestu lokið. Því skrapp ég aftur til Brúna- víkur tæpu ári síðar, 24. júní 1987, og hitti þá á lyngið í blóma. Hér verður getið hins helsta sem ég skráði hjá mér í þessum ferðum og gefin lýsing á plöntunni eftir eintökum, sem safnað var. Ljósalyngið vex í mýrarhalli neðan við framhlaup úr Svartfelli, innarlega í víkinni norðan ár, í um 100 metra hæð yfir sjó. Þar vex lyngið á dreif á svæði sem er nokkra tugi metra á hvorn veg. Undan framhlaupinu koma vætlur með dýjamosa og dreifist raki um mýrina, en í henni vex barnamosi (Sphagnum sp.) og ýmsar rakasæknar háplöntutegundir (sjá skrá). Mýrinni hallar um á að giska 3° og veit hún mót aust-norðaustri. Við fyrstu sýn virðist hún nær slétt, en reyndist þeg- ar betur var að gáð vera með lágum en óverulegum þúfum. Ljósalyngið vex þarna á blettum í mýrinni, bæði þar sem blautt er og vatn stendur uppi meðan frost er í jörðu, en einnig í lágum barnamosa- þúfum innan um bláberja- og kræki- lyng. Ef til vill ræðst útbreiðsla lyngs- ins þarna af raka- og sýrustigi í jarð- Náttúrufræðingurinn 58 (3), bls. 145-150, 1988. 145

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.