Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 22

16
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
sem aldarfjórðung verði farið að reisa aflstöðvar, sem noti þungt
vetni sem eldsneyti. Ekki virðist ólíklegt að einhverjar af leiðum
þeim, sem nú er verið að kanna, reynist færar og geri það mögu-
legt að hafa stjórn á mörg hundruð milljón gráðu heitu plasma með
tilheyrandi kjarnbreytingum. Þó er ef til vill ennþá líklegra að
fundnar verði nýjar leiðir, hagkvæmari en þær, sem menn hafa
ennþá komið auga á. Um þetta verður ekki sagt fyrr en náin kynni
eru fengin af hinu fjórða eðlisástandi efnisins, plasma-ástandinu,
sem menn hafa haft lítil tækifæri til að rannsaka fyrr en nú.
Um gerð og útlit væntanlegra vetnis-aflstöðva er þá heldur ekki
hægt að segja margt með vissu, en þó eru nokkrir eiginleikar, sem
hægt er að gera sér grein fyrir. (1) Eldsneytið verður ódýrt og auð-
fengið. Þungt vatn kostar mörg hundruð sinnum minna en tilsvar-
andi magn af benzíni miðað við orku og það er hægt að vinna úr
öllu venjulegu vatni. (2) Engin hætta verður á stórkostlegum spreng-
ingum. Eldsneytið, sem er í eldhólfinu á hverjum tíma, er svo lítið,
að sprenging í því gæti aldrei orðið verulega öflug. (3) í svona orku-
verum myndast tiltölulega lítið af geislavirkum efnum. Við sam-
runann myndast aðallega Helíum, sem ekki er geislavirkt. Þó verð-
ur mikil kjarngeislun á meðan orkuverið er í gangi, einkum nev-
trónur, sem ekki er hægt að stöðva nema með þykkum varnarveggj-
um. Það er því ólíklegt að hægt verði að smíða litlar aflvélar, svo
að gagni komi.
(4) Hugsast getur að framleiðsla rafmagns í svona orkuverum
yrði einfaldari en við venjulegar aðstæður. I öllum meiri háttar
rafstöðvum, hvort sem um er að ræða vatnsaflsstöðvar, kyntar raf-
stöðvar eða kjarnorkurafstöðvar, byggist framleiðsla rafstraumsins
á því að rafleiðslur verða fyrir áhrifum frá breytilegu segulsviði,
sem framkallað er með því að snúa sterkum segli í rafalnum. Þar
sem plasmanu fylgir alltaf segulsvið, er hugsanlegt að hreyfingar
plasmans geti séð fyrir hinu breytilega segulsviði í rafalnum, án
þess að nokkur annar hlutur sé þar á hreyfingu. Þetta mundi spara
marga milliliði og gera rafstöðina ódýrari í byggingu og rekstri.
Ef það tekst að hagnýta orku léttra atómkjarna þá hefur maður-
inn unnið það afrek að hafa í húsum sínum eld, sem er jafnvel heit-
ari en eldur sá, sem heitast brennur í sólum himingeimsins. Jafn-
framt er þá mannkynið farið að ausa af sömu orkulindum og halda
sólunum glóandi.