Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 38

32
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
unum. Vaxa þeir einkum á þurrum, grýttum hásléttum og í hömr-
óttum fjallagiljum, þar sem jarðvegur er fremur gljúpur. Ekki
eru samt allir kaktusar „börn heitu óbyggðanna“. Margar tegundir
eiga heima í Texas, Nýju-Mexíkó; og í sléttufylkjum Bandaríkj-
anna verða þeir að þola margra gráðu frost og eru oft þaktir snjó.
Sumir kaktusar vaxa líka hátt í Andesfjöllum. Rúmlega tylft teg-
unda vex á gresjum miðfylkja Bandaríkjanna og menn vita um 14
kaktustegundir í votlendi og hólmum Flóridaskagans. Sumar teg-
undir hafa breiðst út langt frá heimkynnum sínum og eru komnar
norður í Alberta og „Brezku-
Kolumbíu“. Aðrar hafa lagt leið
sína í suðurátt, gegnum Mið-
Ameríku, og allt suður í Pata-
góníu og jafnvel alveg að Ma-
gellansundi.
Þótt Ameríka sé heimkynni
kaktusanna hafa þó allmargar
tegundir borizt til annarra lieims-
álfa. Algeng næturblómgandi
CereMí-tegund hefur öldum sam-
an verið ræktuð í Kína og all-
lengi á Havajieyjum. Á strönd-
um Miðjarðarhafsins eru kaktus-
ar nú víða all-algengir, einkum
Opuntia-tegundir. Talið er að
kaktusarnir hafi verið fluttir
þangað í fyrstu frá Mexikó á 16.
öld, en hafa síðan breiðst mjög
út og vaxa sem villtir væru.
Kaktusar eru einnig komnir til
Ástralíu, Madagaskar, Suður-Afríku og Ceylon. Hafa fræ e. t. v.
borizt með fuglum í fyrstu — og síðan einnig með mönnum. Vaxa
nú víða sem „heima hjá sér“. Yfir 200 kaktustegundir vaxa villtar í
Bandaríkjunum. Næst öðrum blómplöntum standa sennilega Bar-
bados eða ribsberjakaktusarnir. Þeir bera blöð á þyrnóttum stöngli.
Barbadoskaktusinn (Pereskia) hefur breið, sporbaugótt blöð og lík-
ist alls ekki kaktus í fljótu bragði. Blómin eru hvít eða rauðleit,
aldinin gul og berkennd. Sumir fíkjukaktusar (Opuntia) bera
I. mynd. Opuntia microdasys.