Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 33

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
27
fengið þá ósk sína uppfyllta að hafa í höndunum gen, sem hægt
er að gera tilraunir með utan hinnar lifandi frumu. Má vera, að
slíkar tilraunir gefi upplýsingar, sem auka skilning manna á því,
hvernig genin endurmótast.
Það er rnargt, sem bendir til, að flest enzym bakteríunnar haldi
áfram að starfa, eftir að sýking með veirukjarnasýru hefur farið
fram. Þau vinna áfram að orkuframleiðslunni og við að búa til
byggingarefni, bæði í eggjahvítuefni og kjarnasýrur. Höfuðmun-
urin á sýktri frumu og heilbrigðri er sá, að byggingarefni þessi eru
ekki notuð til vaxtar og viðhalds þeirrar fyrrnefndu, heldur til
þess að framleiða eggjahvítuefni og kjarnasýru veiranna.
Fjöldi þeirra veira, sem verða til í hverri bakteríu, áður en hún
springur, er nokkuð mismunandi, en oft tvö til þrjú hundruð.
Ýmislegt bendir til, að auk þess myndist enzym inni í bakteríunni
fyrir tilhlutan veirukjarnasýrunnar og að þetta enzym leysi bakt-
eríuvegginn í sundur, svo að bakteríuæturnar komast út. Líklega
er um sams konar enzym að ræða og það, sem er í hala bakteríu-
ætanna.
Sú atburðarás, sem liér hefur verið rakin, tekur um 25 mínútur
við hagstæð skilyrði.
Samskipti bakteríu og bakteríuæta eru ekki alltaf með þeim
hætti, sem lýst hefur verið hér að framan. Menn tóku snemma
eftir því, að stundum var hægt að sýkja bakteríugróður með vökva,
sem tekinn hafði verið af gróðri af öðrum bakteríustofni, sem var
að því er virtist alheilbrigður. Nærtækasta skýringin á þessu fyrir-
brigði var sú, að flestar bakteríurnar af síðara stofninum væru
ónæmar fyrir þeirri bakteríuætu, sem um var að ræða, en að ann-
að slagið breyttust einstakar bakteríu í gróðrinum við stökkbreyt-
ingu, þannig að þær yrðu næmar. Það mátti þá hugsa sér, að þess-
ar bakteríur sýktust af veirunum og fjölguðu þeim og að þann-
ig væri séð íyrir viðhaldi þeirra í gróðrinum. Það kom í ljós við
tilraunir, að oft gat þessi skýring ekki staðizt. Gró af bakteríustofni,
sem hagaði sér á þennan hátt, voru látin við hitastig, sem vitað var
að drap bakteríuæturnar, en ekki gróin. Þvínæst voru þau látin
spíra í dauðhreinsuðum næringarvökva, og eftir nokkurn tíma
voru komnar bakteríuætur í vökvann, sem hægt var að sýkja með
annan gróður. Þetta benti til þess, að veirurnar hefðu verið inni
í gróunum, þegar þau voru hituð. Eftirfarandi tilraun var einnig