Náttúrufræðingurinn - 1937, Qupperneq 30

138 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
imiiiiiiiimiimiiiiiiitimiiiiiiimimimmmmimmimimmmiimmiiimiimiiMiiiiiiimmiiii:iiiiitiiimim:iiiiii!iiiimmmir
ferlíkiS á fætur öðru er rifið út úr yfirborði sólarinnar og þýtur
með ótrúlegum hraða út í geiminn. Ef stjarnan kæmi nú nær,
myndi allt þetta efni komast alla leið til hennar, og sameinast efni
hennar, ef til vill myndaðist einskonar brú á milli sólarinnar og
stjörnunnar. En enn þá breytist viðhorfið. Stjarnan stefnir nú
ekki lengur beint á sólina, hún siglir nú sinn sjó fram hjá henni,
svo að ekkert verður úr árekstri, þótt hún sé komin mjög nálægt.
Stjarnan fer nú aftur að fjarlægjast sólina, aðdráttarafl
hennar á hana fer nú hratt minnkandi, og hverfur loks að mestu.
Efnið, sem togaðist út úr sólinni, eins og áður var lýst, mætir nú
nístandi kulda úr geimnum, um það myndast yfirborðshimna úr
hálfstorknuðu og fljótandi efni, utan um glóandi lofttegundir.
Þetta efnisferlíki, sem losnaði við sólina, og svífur nú í geimnum
í námunda við hana, er líkast vindli í lögun, og veit annar ondi
vindilsins að sólinni, en hinn frá henni. Sá endinn, sem burt veit,
var einu sinni toppurinn á „flóðbylgjufjallinu" mikla, sem stjarn-
an olli. Miðhluti vindilsins er sá hluti flóðbylgjunnar, sem slitn-
aði úr sambandi við sólina á meðan stjarnan var næst henni, en
innri endinn er síðasti „úðinn“, sem losnaði úr læðingi og sagði
skilið við sólina, áður en hin ytri áhrif aðkomustjörnunnar hurfu
að mestu leyti.
Á meðan við horfum á þennan einkennilega vindil úr tímavél-
inni okkar, líða áramilljónir. Vindillinn kólnar meira og meira,
yfirborð hans þéttist, og hann fellur í sundur í heljarmikla „dropa“
alveg eins og þegar regn myndast í skýjum. „Droparnir“ eru í röð,
eins og feikna perlur dregnar á band, stærstar eru perlurnar í
miðjunni, en smærri til beggja enda, næst sólinni og fjærst henni.
Ef aðkomustjörnunnar nyti nú ekki við, myndu droparnir, eða
hnetti skulum við kalla þá, detta inn í sólina aftur. En stjarnan
hefir enn nokkur áhrif, þótt hún f jarlægist óðum, og þeirra vegna
komast hnettirnir á hreyfingu, þeir fara að ganga kringum sól-
ina. Ægilegt er um að litast í námunda við sólina eftir þessa miklu
byltingu. Auk hnattanna, sem mynduðust, þegar „vindillinn" kóln-
aði, úir og grúir af minni hnöttum og hnattabrotum, sem stöðugt
verða á vegum stærri hnattanna, þegar þeir leggja á rás, eins og
klukkuverk, sem sett er á stað í fyrsta skipti. Brautir hinna nýju
hnatta eru því fyrst í stað harla óreglulegar, því að sífellt eru þeir
að rekast á „flökin“. Smátt og smátt draga þeir þó að sér alla þá
mola, sem undir áhrif þeirra koma, aldrei hefir sagan séð aðra
eins vígahnatta-öld. Fleiri og fleiri af brotunum stranda þegar