Náttúrufræðingurinn - 1937, Qupperneq 41

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 149
1111111111111111111111111IIIIIIIIIIIIIIIIBIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIt
Svínstönn fundin í jörðu.
Þann 20. maí þ. á. sendi hr. Jens E. Nikulásson, Sviðnum,
Breiðafirði, mér tönn, sem fundizt hafði þar á bænum í gömlum
öskuhaug. Tildrög fundarins voru þau, að Jens var að búa til vot-
heysgryfju, og þurfti að grafa upp gamlan hól, sem reyndist að
vera forn öskuhaugur. „Tönnin var hér um bil tveimur metrum
undir grassverði, og hálfum metra fyrir ofan klöpp, sem auðsjá-
anlega hefir verið byrjað að bera öskuna á. — Gatið, sem hefir
verið borað í tönnina, var þegar eg fann hana. Það hlýtur að vera
mjög langt síðan hún komst í hauginn, þar sem hún var svona
neðarlega, og bærinn var færður af þessum hól strax eftir svarta
dauða, og askan þá borin annað, sem styttra varð eftir færsluna".
Þannig skrifar Jens Nikulásson um fundinn. Eg sá strax, að
tönnin var augntönn úr svíni, en langaði til þess að vita, hvort
hún væri frábrugðin tönnum núlifandi alisvína í Evrópu. Sendi
eg hana því til próf. Spárck í Kaupmannahöfn, og bað hann að
láta athuga hana fyrir mig. Tönnin er nú komin aftur, og árang-
ur rannsóknanna varð sá, eftir því, sem próf. Spárck skrifar, að
hún er úr alisvíni, og verður ekki séður verulegur munur á henni
og samsvarandi tönn úr núlifandi alisvíni, þótt hún sé svona
gömul.
Svínarækt virðist hafa verið nokkuð þýðingarmikil hér á landi
fyr á öldum, einkum framan af, um og eftir landnámstíð, en í
lok 15. aldar eru svín talin alveg úr sögunni, svo að dýrið, sem
þessi tönn er úr, hefir þá átt að vera „með seinni skipunum“. Það
merkilegasta við þessa tönn er ef til vill gatið, sem í hana er bor-
að, rétt við tannrótina. Lítur út fyrir, að tönnin hafi verið notuð
sem men (amúlett), en eigi er mér kunnugt um, hvort það hefir
tíðkazt hér í gamla daga. Væri einnig hugsanlegt, að tönnin sé
aðflutt, og hafi verið seld hér sem „skartgripur", en úr því verð-
ur því miður ekki skorið hér. Á. F.