Náttúrufræðingurinn - 1937, Page 51

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 159
lliiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii
2. Þar yfir er 50—60 st. kalt loftslag upp í 35 km. hæð.
3. 0g loks frá ca. 40 km. upp í mörg hundruð km. hæð hlýtt
loft — jafnhlýtt eða mun hlýrra en er við yfirborð jarðar.
Eg verð þá að ljúka þessari grein án þess að geta sagt ykkur
með nokkurri vissu, hvernig í raun og veru muni vera ástatt um
hita loftsins úr því kemur yfir 35 km. frá jörðu — hvort þar er
einskonar hreinsunareldur eða heljarkuldi. En eg hefi leitast við
að opna ykkur innsýn í eina af torráðnum gátum þeirra, sem
vinna að því að fullkomna þá heimsmynd, er vísindamenn allra
þjóða draga saman efnivið í, þótt gjarnan megi segja, að vel-
flestir dragi aðeins bagga skoplítinn að húsi heim.
Jón Eyþórsson.
Dr. Vilhjálmur Stefánsson
og ferðabæknr hans.
Dr. Vilhjálmur Stefánsson er ekki náttúrufræðingur. Á
tveimur hinum lengstu leiðangrum sínum hafði hann ágætan nátt-
úrufræðing, dr. Anderson, með sér, og fékkst hann við rannsókn-
ir á dýrafræði og jarðfræði þeirra landsvæða, er þeir fóru um,
en Vilhjálmur hafði mannfræðina og landafræðina með höndum.
En Náttúrufræðingurinn fagnar því þó, að nú er hafin útgáfa á
ritum Vilhjálms á íslenzku, vegna þess að þau eru einhver hinn
heilbrigðasti lestur, er almenningur getur fengið. Hann ritar
mjög við alþýðu hæfi, ljóst og létt; hann hefir skarpa, sívakandi
athyglisgáfu og eru margar athuganir hans bæði skemmtilegar
og fræðandi. Kemur þar margt fram um dýr og þó sérstaklega
um hina frumstæðu íbúa Norður-Kanada, Eskimóana.
Vilhjálmur dvaldi alls tíu vetur og þrettán sumur í íshafs-
löndum Kanada og reyndar stundum mánuðum saman úti á sjálf-
um hafísnum. Hans mikla frumkvæði, sem var alveg sérstætt á
þeim tíma, var það, að semja sig alveg að háttum Eskimóa, sem
lifðu þarna sínu góða, glaðværa lífi. Það sem þeir komust af með,
í mataræði og klæðnaði, átti hann einnig að geta komist af með.
Þegar hann hafði á þennan hátt lagað sig eftir aðstæðunum, gat
hann farið allra sinna ferða, án þess að komast í nokkrar þrautir.
Og fararefnin voru svo að segja engin önnur en skotfæri. Hefði
hann aðeins nóg af þeim, var öllu borgið.