Náttúrufræðingurinn - 1938, Qupperneq 29

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 155
\
fengust við Geysis-rannsóknir á síðasta áratug 19. aldarinnar,
lét Jaggar sér ekki einungis nægja að hugsa um hlutina og mynda
sér getgátur, heldur gerði hann, eins og þá var títt, einnig til-
raunir, sem gætu leitt í ljós eðli hlutanna. Á 4. mynd er sýnt áhald
það, sem Jaggar notaði. Úr flöskunni, sem ofar stendur, rennur
stöðugt kalt vatn niður í hina flöskuna, sem kynnt er undir, en frá
henni liggur aftur 4 feta langt rör upp í „gíginn“. Jaggar gerði
nú tvær tilraunir með þetta áhald.
a) Undir neðri flöskunni var látinn loga jafn eldur, en yfir-
borð vatnsins í þeirri efri höfð við a (sjá myndina). Eftir svo-
litla stund kom þá „gos“, en við það lækkaði þrýstingurinn í neðri
flöskunni, svo kalda vatnið úr þeirri efri gat nú streymt örar
niður í hana. Kalda vatnið þétti þá gufuna í neðri flöskunni, en
við það minnkaði aftur þrýstingurinn þar, og vatnið í gospípunni
sogaðist við það niður. Smátt og smátt hækkar þó vatnið aftur í
pípunni, og skömmu eftir að það er komið upp að a kemur nýtt
gos.
b) Yfirborð vatnsins í efri flöskunni var nú látið vera hærra,
nefnilega við c. Vatnið í neðri flöskunni sauð þá jafnt og þétt, og
vall smátt og smátt út úr gígskálinni. Með því að láta nú efri
flöskuna smá lækka, byrjuðu gosin aftur, en ekki fyrr en yfirborð
vatnsins í efri flöskunni var komið niður fyrir b. Þá kom mjög
.stórt gos.