Náttúrufræðingurinn - 1940, Side 55

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
47
Lirfurnar, sem úr eggjunum koma, eru líkar foreldrunum að
sköpulagi og fá lit þeirra smám saman. Þær skipta fimm sinn-
um um ham og sjúga blóð þess á milli, og geta, ef hitinn er
hæfilegur og nóg að éta, orðið fullvaxnir á rúmum hálfum öðr-
um mánuði. En ef hitinn eða fæðan er af skornum skammti, tek-
ur vöxtur lirfunnar miklu lengri tíma, jafnvel marga mánuði.
Veggjalýs eru hættulegir smitberar, sem borið geta með sér
næma sjúkdóma, svo sem taugaveiki, miltisbruna o. fl.
Um útbreiðslu veggjalúsanna eru enn ekki fullnægjandi upp-
lýsingar fyrir hendi, en samkvæmt heilbrigðisskýrslum og upp-
lýsingum þeim, sem ég hefi aflað mér á undanförnum árum, vit-
um vér þó, að þær hafa verið hér á landi frá því fyrir aldamótin
síðustu, og hafa fundizt í þessum tíu sýslum:
Austur-Skaftafellssýsla: Á einum bæ í Nesjum í Hornafirði,
frá því fyrir aldamót og til ársins 1923. Einnig víðar í Nesjum.
Vestur-Skaftafellssýsla: Tveir bæir í Fljótshverfi.
Árnessýsla: Einn bær í Grímsnesi.
Gullbringusýsla: Verbúðir í Sandgerði, eitt heimili í Hafnar-
firði og nokkur hús í Reykjavík.
Kjósarsýsla: Einn bær í Mosfellssveit og 1 bær í Kjós.
Barðastrandarsýsla: Einn bær í Geirþjófsfirði, einn bær í Dala-
hreppi.
Vestur-ísafjarðarsýsla: Einn bær í Þingeyrarhreppi, fimmtán
bæir í Mýrahreppi (veggjalýs hafa verið á einu þessara heimila
síðan fyrir aldamót), eitt heimili í Önundarfirði, hús á Suðureyri
og einn bær (eða fleiri) í Súgandafirði.
Norður-ísafjarðarsýsla: Á einum bæ (eða fleiri) í Skutuls-
firði og í húsum á ísafirði.
Strandasýsla: Nokkrir bæir í Bjarnarfirði og hús á Ilólmavík.
Eyjafjarðarsýsla: Nokkur hús á Akureyri.
Á mörgum þessum heimilum, sem hér greinir, hefir fólkið
reynt ýms meðul til þess að losna við veggjalýsnar, en flestar
tilraunirnar hafa lítinn árangur borið. Þó mun lúsunum hafa
verið útrýmt af nokkrum heimilum. Á hinn bóginn eru allmiklar
líkur til þess, að veggjalýsnar séu miklu útbreiddari en hér er
talið. Sumt fólk, sem hefir verið svo óheppið að fá veggjalús á
heimili sín, vill sem minnst láta á því bera, vegna þess að það
álítur, að það sé jafnmikil vanvirða að hafa veggjalýs og að
vera lúsugur. En hér er ólíku saman að jafna. Venjulegri lús
getur hver og einn útrýmt sjálfur, svo það er hverjum í sjálfs-