Náttúrufræðingurinn - 1946, Qupperneq 7

Paul M. Hansen:
Ævintýrið um þorskveiðarnar
við Grænland
Það kann, ef til vill, að koma kynlega fyrir, að nefnt sé ævintýri í
sambandi við þorskveiðar og Grænland. Þó er það sannast mála, að
hinar feykilegu auðlindir, sem þorskurinn hefir skapað í hafinu við
Vestur-Grænland síðastl. hálfan mannsaldur, ganga ævintýri næst. —
Þegar þorskurinn Iiélt innreið sína á Grænlandsmið, þá varð hvorki
meira né rninna en bylting í lífi þeirra Grænlendinga, sem byggðu
Suður-Grænland og suðlægari hluta Norður-Grænlands. Aflinn, sem
fljótlega barst á land í þessum héruðum, gaf af sér miklar tekjur á
grænlenzkan mælikvarða og táknaði hraðfara þróun, sem engan
hafði órað fyrir. Áður höfðu selveiðarnar verið þýðingarmesti at-
vinnuvegur allra landsmanna. Einu veiðarnar, sem reknar höfðu
verið með það mark fyrir augum, að skapa útflutning, voru grálúðu-
veiðarnar, en þær voru þá einungis stundaðar á alltakmörkuðum
svæðum, og auk þeirra hákarlaveiðar og lúðuveiðar í smáum stíl.
Auk þess voru nokkrar tegundir veiddar til heimilisþarfa, en þær
voru: loðna, marhnútur, f jarðaþorskur (uvak), steinbítur og bleikja.
Þessar veiðar voru þó mjög lítils virði í samanburði við selveiðarnar,
því með þeim aflaðist þjóðinni allt það hráefni, sem luin þurfti á að
halda frá degi til dags. Úr skinnunum voru unnin föt og tjöld, og
þau voru notuð í kvennabáta og húðkeipa. Úr spikinu fékkst ljós
og liiti handa heimilunum, en innyfli selsins og kjöt hans reyndist
ágæt fæða. I.oks var hægt að fá ýmsan búðarvarning fyrir það, sem
út undan stóð af skinnum og spiki, t. d. mjöl, korn, sykur, kaffi og
margt annað, en þær voru ekki stórar, upphæðirnar, sem hægt var
að kaupa fyrir, ekkert í líkingu við það, sem þorskveiðarnar gáfu í
aðra hönd, þegar þær komu til sögunnar. Sá galli var Jró á með þorsk-
veiðarnar, að Jtær gáfu færri hráefni til heimilisþarfa heldur en sel-
urinn hafði gert, svo að fleira varð nú að kaupa en áður. Þorskurinn