Náttúrufræðingurinn - 1958, Side 6

148
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
garða er geysistórt vatn með jökullit. Það er mjótt, en svo langt,
að við sáum ekki fyrir endann á því, enda hverfur það yzt í suðri
inn á milli múla, höfða og hárra tinda. Jökullinn gengur fram í
efsta enda þess, lokar honum þvert yfir dalinn milli fjallgarðanna,
og þess vegna er líka jökullitur á vatninu. Víða ganga höfðar og
nes fram í vatnið, og hálendar eyjar eru í því sumstaðar, en hvergi
var gróður sjáanlegur. Samt er landslagið þar í kring hrikalegt,
fagurt og margbrotið, því fellin og tindarnir eru svo kynlega lag-
aðir og hinir rauðu, mórauðu og gulu litir í móberginu stinga
vel af við hvítgrænt vatnið og fannhvítar bungurnar á Vatnajökli.
Við kölluðum vatnið Langasjó. Nálægt suðurenda þess er hár tind-
ur, einkennilega lagaður, sem ber mikið af fjöllunum þar í kring
[þ. e. Bjarnatindur, er Þorv. nefndi síðar Sveinstind]. Hinumegin
við fjallgarðinn fyrir sunnan Langasjó er flatlendi. Sést þar votta
fyrir vötnum fram með jöklinum, og gegnum skörðin glitrar hér
og hvar í kvíslar, líklega Skaftá, sem að öllum líkindum kemur úr
jöklinum í krikanum fyrir sunnan þenna fjallgarð, en ekki gát-
um við séð, hvort nokkur kvísl rennur í hana úr Langasjó."
(Þorv. Thoroddsen 1890. bls. 81, og örlítið breytt 1914, bls.
260).
Þorvaldur kom að Langasjó öðru sinni 24. júlí 1893 og þá að
suðvesturenda hans, undir Sveinstindi. í næstu ferðasögu sinni
(Þorv. Th. 1894, bls. 97—99) tekur hann upp aftur hið helzta úr
fyrri lýsingu sinni á vatninu, en bætir við nýjum athugasemd-
um, m. a.:
„Skriðjökull gengur niður í norðurenda vatnsins. . . . Langisjór
er 3 mílur á lengd, en ekki nema úr mílu á breidd. . .. Fjall-
garðarnir beggja megin eru viðlíka háir (2800—3000 fet), en syðst
í Fögrufjöllum, við suðurenda vatnsins, er hár hnúkur, sem ber
af öllum öðrum og sézt mjög langt að. Hann er hér um bil 3500
fet á hæð. Tind þenna kölluðum við Sveinstind eftir Sveini Páls-
syni, sem allra manna bezt hefir ritað um fjöll og jökla í Skafta-
fellssýslum. Sjálft vatnið liggur 2136 fet fyrir ofan sævarmál. Ekk-
ert hefir það afrennsli suður á bóginn nema kvísl þá, er rennur
í Rótagil [þ. e. Hvanngil]. Hún síast úr vatninu gegnum sand-
öldurnar. Á vorin, þegar leysingar eru, vex vatnið töluvert. Það
sést á fjörumörkum fram með ströndinni, og þá rennur eflaust
meira vatn í kvíslina."
Þegar þess er gætt, hve Þorvaldur Thoroddsen hafði lítinn tíma