Náttúrufræðingurinn - 1958, Blaðsíða 26

168
NÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN
9. mynd. Gamlar strandlínur við Langasjó.
Old shore-lines of Langisjór.
Ljósm.: Guðrn. Kjartansson.
þarna að öllum líkinclum í ljós næstdýpsta skarðið út úr bergþró
þeirri, sem Langisjór liggur í. Fullvíst má telja, að um rnikinn
meirihluta þess tíma, sem liðinn er £rá ísaldarlokum og jarðfræð-
ingar kalla „nútíma“ eða „mannöld", hafi Vatnajökull verið miklu
minni en hann er nú og jafnvel ekki nerna svipur hjá sjón. Meðan
svo var, mun Langisjór hafa haft afrennsli norðan við enda Fögru-
fjalla austur í Skaftá. Nú eru að vísu aurarnir undan jökulsporð-
inum við fjallsendann nokkru hærri en yfirborðið á Langasjó,
og þeir kunna jafnvel að reynast hærri en efsta strandlínan. En
þessir aurar eru ný jarðmyndun, sem fer enn þykknandi og hækk-
andi. Fyrir þúsund árum voru þeir sennilega — og fyrir mörgum
þúsundum ára nær örugglega — lægri en núverandi vatnsborð
Langasjóar.
„Hlýviðriskafla nútímans" lauk fyrir h. u. b. 2500 árum (nál.
mótum bronsaldar og járnaldar), og hefur veðrátta yfirleitt verið
óblíðari síðan. Vart kemur til mála, að Vatnajökull hafi náð fram