Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1969, Qupperneq 26

Náttúrufræðingurinn - 1969, Qupperneq 26
130 N ÁT TÚRUFRÆÐINGURINN yfirborð hennar smálækkandi. Undir apríllok var hún orðin þakin hraunstorku, en 28. apríl fór að lilaðast upp á henni klepra- strompur eða hornító, sem var orðinn nær 10 m hár 18. maí. I norðurbarmi hraungígsins má sjá örþunn hraunlög þeirrar gerðar, er einkenna eldborgir, og slík lög er einnig að finna í yngsta gíg- opinu í Surti yngra. 5. júni. Hraun sást í síðasta skipti rennandi í Surtsey og lauk þar með Eyjaeldum, svo sem fyrr getur. Hraun hafði þá runnið stanz- laust í 291 dag og þakti það hraun þá 100 ha, þar af 4 norðan á eynni og 50 utan strandarinnar eins og hún var, er þetta hraun- rennsli hófst. Flatarmál Surtseyjar var í goslok 280 ha. Langmest af hraununum úr Surti eldra er helluhraun, en einhvern tíma á tíma- bilinu frá miðjunr okt. til miðs des. 1966 myndaðist strengur af reglulegu apalhrauni, sem fylgja má frá sjó langleiðina upp að gíg. Heildarrúmmál hrauns þess, er myndaðist í þessum síðari hraun- goskafla, er af stærðargráðunni 0.1 km3, eða svipað magn og í Öskjugosinu 1961, en rúmmálið verður nrælt nákvæmar þegar lokið er því korti, sem verið er að teikna í Sviþjóð eftir flugmyndum Landmælinga íslands af Surtsey nokkru eftir goslok. Heildarrúmmál gjósku, hrauns og hraunmalar í Eyjaeldum mun vera 1.1 —1.2 km3, þar af um tveir þriðju hlutar gjóska. Ofansjávar er nú tæplega tíundi hluti þessara gosefna. 9. nrynd sýnir snið af Surtsey og neðansjávarsökkli hennar skv. dýptarkorti því, sem gert var 1967. Skv. því korti er minnsta dýpi á Surtlu 31 m, á Syrtlingi 19 m, en á Jólni 13 nr. Talið er að sjávarrofs vegna öldugangs gæti niður á um 30 m dýpi og verður fróðlegt að sjá, hvort sökklarnir rofna langt niður fyrir það dýpi, svo og hvenær bólstrabergs fer að verða vart í hvirfli þeirra. Á N—S sniðinu gegnunr Surt yngra hefi ég ekki sýnt neitt bólstraberg út frá eldrásinni neðansjávar, því að þessi eldrás lá upp gegnum gjóskulög úr eldra Surti, og mér er til efs, að sá hryggur, sem hlóðst upp á sprungu eldra Surts fyrir 14. nóv. 1963, hafi náð vestur að ofangreindu N—S sniði. EFTIRHREYTUR Langt fram á sumar 1967 mátti af og til sjá vott af gufu við hraunströndina nýju sunnan á Surtsey þegar sjór braut þar á og mun þar hafa verið grunnt á glóð, en í glóð sást í djúpum sprungum
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.