Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1976, Side 13

Náttúrufræðingurinn - 1976, Side 13
NÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN 115 og skemmdir litlar. Þarna er væntanlega grnnnt á bráðið möttul- efni og jarðhiti er mikill. Hvort tveggja gæti veikt bergið og ráðið því, að skjálftarnir verða ekki stærri. Flestir skjálftanna eru í 2—5 km dýpi og nær enginn dýpra en 9 km samkvæmt mælingum, sem hófust 1971. Athuganir Klein o. fl. 1973 sýna, að minnstur berg- þrýstingur á þessu svæði er láréttur í norðvestlæga stefnu þvert á stefnu gossprungna á skaganum. Austan við Kleifarvatn virðist bergið sterkara og þar eru skjálft- ar færri en þeim mun harðari, þegar þeir koma. Á þessari öld hafa orðið 3 skjálftar um 6 að stærð á austanverðum Reykjanesskaga. Síðasti skjálftinn í desember 1968 er mörgum í fersku minni á höfuðborgarsvæðinu. Upptök hans voru í Brennisteinsfjöllum aust- ur af Kleifarvatni, áhrifin í Reykjavík um VI stig og skemmdir ekki teljandi. Þar sem höfuðborgarsvæðið er í rúmlega 20 km fjar- lægð frá skjálftasvæðinu, er ekki búist við skemmdum á húsum þar, nema skjálftar nálgist stærð 7. Skjálftar á Suðurlandi Eins og áður var getið fylgjast gosbelti og skjálftar algerlega að á Reykjanesskaga, en á Hellisheiði skiljast leiðir. Gosbeltið heldur í norðaustur um Hengil, Þingvallavatn og upp í Langjökul. Því fylgja smáir skjálftar, en meginbelti skjálftanna heldur beint austur láglendið um efri hluta Ölfus og Flóa, sunnanvert Grímsnes, Skeið, Land og Rangárvelli austur undir Heklu. Skjálftar eru ekki tíðir á þessu svæði og hrinur þekkjast varla. En þó er skjálftahætta hvergi meiri á Islandi, og skjálftarnir eru stundum mjög stórir, þá sjaldan þeir koma. Það eru einkum tvö svæði, sem verst hafa orðið úti í jarðskjálftum. Annað er Ölfus, Grímsnes og vestanverður Flói. Hitt er Land og Rangárvellir. Öruggt er, að í Ölfusi hafa bæir hrunið í jarðskjálftum 14 sinnum á 8 öldum, líklegt er, að það hafi gerst 19 sinnum. Síðan um 1700 hafa 6 jarðskjálftar þar haft áhrif VIII stig eða meira. Svipað er að segja um Rangárvelli. Þar hafa bæir örugglega fallið 12 sinnum á 8 öldurn, líklega 17 sinnum og þar hafa að minnsta kosti 5 skjálftar síðan um 1700 haft áhrif VIII stig. (Tryggvason, Thoroddsen og Þórarinsson 1958).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.