Náttúrufræðingurinn - 1976, Page 21

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
123
í liana í rúm 100 ár. Nú eru 63 ár liðin síðan stór skjálfti varð við
Selsund austast á svæðinu, og aðrir hlutar þess hafa ekki hreyfst
verulega í 79 ár. Enginn vafi virðist leika á því, að enn er bergið
að safna orku, sem losna mun í kröftugri skjálftahrinu einhvern
tíma á næstu áratugum.
Skjálftar í eystra gosbelti
Skjálftabeltið á Suðurlandi virðist enda við Heklu. Þar mætir
það eystra gosbeltinu, sem nær frá Vestmannaeyjum um Eyjafjalla-
og Mýrdalsjökul í vestanverðan Vatnajökul. Skjálftar í jressu belti
eru tíðastir í norðvesturhluta Vatnajökuls og í Mýrdalsjökli (Stefáns-
son 1967, Tryggvason 1973). Margir skjálftanna gætu verið tengdir
umbrotum undir eldfjöllum. Ák<>f hrina af smáum skjálftum undir
Heimaey byrjaði 30 stundum, áður en gos konr upp, og skjálftar
héldu áfram þar á 15—25 knr dýpi svo lengi sem gosið stóð. Sjö
síðustu Kötlugos byrjuðu nreð allsnörpum kippunr, sem fundust
einni eða nokkrum stundum, áður en gosmökkur konr upp og
nokkrum stundum, áður en hlaup konr franr á Mýrdalssand. Þess-
ara skjálfta varð helst vart í Mýrdal og Skaftártungum en minna í
Álftaveri. Magnaða lýsingu á skjálftum, senr fylgdu gosinu 1625,
ritaði Þorsteinn Magnússon klausturhaldari að Þykkvabæjarklaustri
í Álftaveri: „Um allan þennan áður sagðan tima urðu menn oft var-
ir við undirgang eður jarðskjálfta sérdeilis, og allra mest i Tungu,
svo fólk, börn og kvinnur á náttartima varð svo hrœtt nœr þeir
komu, að það hljóp nakið (eður nccr því) upp úr sinum rúmum þar
sérhver lá og út úr húsunum, ei annars meinandi en þau ofan ríða
mundu, en nœr útkomu, þá var ei annað fyrir en þreifanlegt rnyrk-
ur, eldgangur, öskufall, brak og brestir, dunur og dynkir, svo eng-
inn vissi hvert sig hafa skyldi, börn og kvinnur með veini og ýlfran,
og allmargir þeir i guðs orði litt eður ekki um fróðir eður lesnir
voru með hverjum hœtti eður skjótum atburði að sá síðasti tilkomu-
dagur vors herra Jesú Christi koma mundi, meintu að dómadagsund-
ur allareiðu yfir sig komin vceri etc.
Ilem þá voru þeir, sem úr Tungu komu i aðra kjálka, jarðskjálft-
anum i þá 12 daga svo vanir orðnir, að þeim fanst œ og æ jörðin
undir sér titra og skjálfa, likavel þó enginn jarðskjálfti vœri, álíka