Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 20

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 20
9. mynd. Upptök 29000 jarðskjállta á árunum 1961—67. Mjórri beltin eru flest á virkum útliafshryggjum (Stacey, eftir Barazangi og Dorman 1969). hryggjuni og varmastreymið var mest út um, og kallast þeir hryggir því „virkir“. Við rennurnar verða skjálft- ar á hallandi flötum, sem ná nokkur hundruð km niður (6. og 9. mynd). Einnig eru tíð upptök jarðhræringa á breiðu belti frá SA-Asíu til S.- Evr- ópu. 7. Kortlagning, nýir fundir stein- gervinga, og aldursmælingar staðfestu kenningar Wegeners og fylgismanna hans um samsvörun nærliggjandi svæða á Pangaeu, sjá 2. mynd. Einnig fannst að aldur eldfjallaeyja og þykkt setlaga í úthöfunum eykst gjarnan með fjarlægð frá virkum hrygg. 8. Efnagreiningar bergs af virkum úthafshryggjum gáfu lil kynna, að yf- irborð þeirra væri að mestu úr mjög einsleitu blágrýtisefni (oceanic tho- Jeiite) sent helst gæti verið myndað við uppbræðslu efnis á stóru svæði fremur grunnt undir hryggjunum. Ferskasta bergið fannst við miðja hryggina en ummyndun, væntanlega vegna áhrifa sjávar og jarðhita jókst í báðar áttir þaðan. Þó sýndu mæling- ar á liljóðhraða úr sprengingum, að á öllum hafsvæðum væru blágrýtisefni undir setinu. Efnasamsetning gosbergs í eyjabogum benti til vaxandi dýpis á hraunkvikuþrær með vaxandi fjar- lægð frá tillieyrandi rennu, samanber ö. mynd. Ýmsar rannsóknir á íslandi voru veigamiklar í því gagnasafni, er varð undirstaða hinnar nýu heimsmyndar jarðfræðinnar. Má þar nefna vitneskju um hina miklu eldvirkni og jarðhita hér á landi, einkum á gosbeltunum sem svipar til miðsvæðis Mið-Atlants- liafshryggsins og eru raunar hluti þess. Þá bentu gjár, sig og berggangar til gliðnunar landsins, svo og hækkandi aldur jarðlaga út frá gosbeltunum. Beinar mælingar á gliðnun landsins 114
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.