Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1979, Blaðsíða 136

Náttúrufræðingurinn - 1979, Blaðsíða 136
hlýtur að eiga rætur að rekja annað hvort til Eldgjár- eða Lakasvæðisins, og með tilliti til hins mikla mismun- ar á gerð og útliti hraunanna á þess- um tveim svæðum má telja víst að Botnahraun sé a£ svæðinu austan Skaftár koniið og þar með lang líkleg- ast að það sé komið úr hinurn eldri Eldborgarröðum, Rauðöldum, það sé hraun frá Skaftáreldum hinum fyrstu og ltafi larið söntu ieið og hraunið fór 1783, niður Skaftárgljúfur. Lík- lega er það undir sunnanverðu Land- broti og trúlegt að það nái þar að sem hólana þrýtur sunnan við Hraun og meira venjulegt hraun tekur við, eins og áður var nefnt. Hvað varðar Eldgjárhraunið í Landbroti þá má Itenda á að Ekl- gjár-gígaröðin hefur náð austur yfir Skaftá og því hlýtur hraun, sem upp kom á þeim slóðum að hafa runnið niður farveg Skaftár rétt eins og varð 1783. Auk þess hverfur hraun úr Eld- gjá undir Skaftáreldahraun bæði við Nyrðri- og Syðri Ófæru. Líklcgt er að gos hafi síðar orðið í Eldgjá og að jafnvel svo seint sem snemma á land- námsöld ltafi eldvirkni orðið á liluta sprungunnar, en margt er enn óljóst hvað það varðar. Urn aldur hraunanna. Eins og að framan getur hafa C14 aldursákvarðanir verið gerðar á gróð- urjeifum úr rofinu hjá Ytri Dalbæ og hefur með því fengist aldur Ijósu öskulaganna tveggja, senr eru mest áberandi neðarlega í jarðvegssniðinu á svæðinu öllu. Kemur við ]rað í ljós að Rauðhólaröðin og Rauðhóll-Bunu- hólar hafa verið virk með mjög svo stuttu millibili eða e. t. v. samtímis, en að Botnahraun, senr ef til vill ætti að lreita Rauðöldulrraun, er verulega eldra og Hálsagígir nriklu yngri. Mætti ætla að þeir væru ekki nreira en 2000 ára e.t.v. nrinna. Jarðvegssnið- in á 6. og 10. nrynd sýna best hvernig þessu er háttað. Aldur hraunanna, senr hér hefur verið fjallað um, gæti verið eitthvað nálægt Jressu: Botnahraun 6000—7000 ár Bergvatnsáahraun 5000—6000 ár Eldgjárhraun í Landbroti unr 5200 ár Eldgígur-Rauðhólar-Rauðlróll- Bunuhólar 3800—4000 ár Hálsagígir um 2000 ár S U M M A R Y On lava flows in Skaftafellssýsla by Jón Jónsson National Energy Authority, Reykjavik Iceland. A preliminary description is given o£ live lava llows and eruptive lissures in Vestur-Skaftafellssýsla, S. Iceland, their petrograplric composition and probable age. The two easternmost lava flows are the Berguatnsáahraun (hraun = lava llow(s) (see map)). They are supposed to be deri- ved from the same source, which now is covered by the Vatnajökull glacier. Ac- cordingly the eruption is supposed to Iiave occurred at a time wlien the ex- tension of the glacier was considerably less than at present and most likely during the postglacial climatic optimum at approximately 5000—3000 BC. The area covered by the two flows is approximately 9 km2 and their volume is calculated about 0,15 km3.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.