Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 137

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 137
Aboul 6 km furtlier west there is a big crater simply named Eldgigur (= volcanic crater). It is about 800 m in diameter and rises 80 m above the surroundings. Eldgígur is taken to be the easternmost part of the eruptive fissure Rauðhólar which accordingly is about 29 km long. The eruptive fissure is supposed origin- ally to have continued between Rauðhól- ar and Eldgígur but a part of the íissure is now covered by the glacier. Eldgígur and Rauðhólar are petrographically iden- tical, but Eldgígur seems to liave been active somewhat later than the main fis- sure. The Rauðhólar eruptive lissure is situated within a narrow graben which cuts the Miklafell mountain. The vertical displacement is in places 8—10 m. A tec- tonic lissure cuts along the craters indicat- ing sonie tectonic movement after the eruption. The area ol the Rauðhólar lava flow is 228 km2 and the volume is calcu- lated about 6,84 knt3. Rauðhóll and Bunuhólar at Hervararstaðir. Rauðhóll at Hervararstaðir is a specta- cular crater built up of volcanic cinder, bombs and blocks but without a lava flow. It is on the northern end of an eruptive fissure, the Bunuhólar, at the upper end of the Holtsdalur valley (dalur = valley). From there a lava flow went down the narrow Holtsá canyon but disappears under sediment at the lower end of the valley. The extension of this ílow is not known. Petrographically it is similar to the above mentioned flows. The Hálsagigir west of Skálarfjall is an eruplive fissure with imposing lava and cinder formations. The lava flow clisap- pears under the sediments of the Skaltá river and under the Skaftáreldahraun (Laki lava) of 1783. Accordingly nothing is known of the extension ol the lava flow. The Hálsar lava is similar to tlte L;iki lava, but somewhat richer in olivine. The age of the eruptions. Two light-coloured (acidic) tephra layers give important information con- cerning the age of eruptions under dis- cussion. The age of the lowermost of tltem, H-4 (cf Thorarinsson 1971 and Jónsson 1975) is according to C14 age determina- tion about 3800 C14 years old. The same tephra layer is about 25 cnt above the Rauðhólar lava flow at Miklafell and 15—20 cm above the cinder of the Bunu- hólar craters. Accordingly Eldgígur- Rauð- hólar and Rauðhóll-Bunuhólar have erup- ted at approximately the same time. The second acidic tephra layer (H-3?) which has been dated 3520 C14 years, as well as H-4, is underneath the 120 cm thick pumice from the Hálsar eruption which accordingly can hardly be more than about 2000 years. The material used for these age determinations is stems of birch iu the tephra itsell'. It has been stated by Thoroddsen (1894), Sapper (1908) and several other authors that the disastrous eruption of the Laki eruptive lissure in 1783 is not the first eruption on the fissure in post- glacial time. Several older craters can be recogni/.ed along the eruptive fissure of 1783. M hc lavas of these two eruptions are identical. ln the Meðalland district an olcl lava l'low is now mostly covered by sand de- posits. This tlow, here named Botnar lava, is superimposed by the Eldgjá (Lantl- brot) lava, and a sand deposit may be seen belween the two lava flows at Botnar. M’his lava llow is first mentioned by Rob- son (1952). It may be followed from west of the Botnar larm along tlie Eldvatn river to Gamlibær east ol' Steinsmýri. The presents author is of the opinion that this old lava flow is derived front the í'irst eruption of the Laki fissure in post- glacial time, and that it is perhaps 6000— 7000 years old or more. The ages of the mentioned eruptions are considered to be appoximately:
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.