Náttúrufræðingurinn - 1989, Blaðsíða 10

1. mynd. Segulsviðsmælirinn „Magni“. Við mælingar utanhúss bar mælingamaður hann
framan á sér og kassa með rafhlöðum á baki. Mælineminn var spóla utan um flösku með
vatni sem borin var á langri stöng. Fyrstu fjórir stafir aflesturs komu fram á „dekatron"
lömpum en sá fimmti á straummæli. Tfi. Sigurgeirsson'sproton precession mcignetometer
(1959). Ljósm. photo Leó Kristjánsson.
starfssvið Eðlisfræðistofnunarinnar
væri víkkað út til fleiri raungreina og
henni breytt í Raunvísindastofnun
Háskólans. Hann var formaður bygg-
inganefndar húss stofnunarinnar við
Dunhaga, er tekið var í notkun 1964-
66, og sat í stjórn stofnunarinnar til
1975 sem forstöðumaður Eðlisfræði-
stofu. Þótti hann ómissandi í nefndum
og öðru stjórnunarstarfi á vegum
deildarinnar og Háskólans, vegna
þess hve hann var tillögugóður, víð-
sýnn og laginn við að ná árangri.
Upp úr bergsegulmælingunum fékk
Þorbjörn hug á að mæla segulsvið í
djúpum borholum, og smíðaði mjög
nákvæmt tæki til þess um 1959. Notaði
hann í það transistora, sem voru þá
tiltölulega nýkomnir fram á sjónar-
sviðið. Segulmælingatækið, sem hann
kallaði Magna (l.mynd), var síðan
notað lengi til almennra mælinga á
segulsviði jarðar, bæði í stöðinni í
Leirvogi og við jarðhitaleit á vegum
Orkustofnunar. Ur rannsóknum Þor-
björns á bergsegulmagni spratt einnig
áhugi á að nýta geislavirkni tiltekinna
frumefna í gosbergi til þess að mæla
aldur bergsins, og setti hann fyrstur
manna fram hugmyndir um nýtt af-
brigði aðferðar til þess haustið 1962.
Var hafin smíði mælitækja í þessu
4