Náttúrufræðingurinn - 1989, Blaðsíða 29

9. mynd. Kyrkifíkus á Parkia
tegund (ertublómaætt) í regn-
skógi á eyjunni Tioman.
Strangling fig (Ficus sp) on
Parkia sp (Fabaceae) in rainfor-
est on Tioman I. Ljósm. photo
Þóra Ellen Þórhallsdóttir.
eru flatir og kringlóttir diskar með
uppbrettum jöðrum og fljóta á vötn-
um og ám. Þau geta orðið hátt á
þriðja metra í þvermál (8 fet). Þessi
vatnalilja var t.d. til sýnis í grasagarð-
inum í Kew í London nálægt aldamót-
unum síðustu og gerði fólk sér það til
gamans að leyfa börnum að sigla á
blöðunum. Frævunarvistfræði liljunn-
ar er einnig athyglisverð. Kvenhluti
blómsins (frævan) þroskast tveimur
dögum á undan karlhlutanum (fræfl-
unum). Blómin eru grfðarstór og hvít.
Þau opnast í ljósaskiptum að kvöldi
og af þeim leggur sterkan og sætan
ilm. Hann dregur að sér bjöllur sem
skríða inn í blómið og nærast á
sterkjukúlum sem myndaðar eru inni í
blóminu. Þegar líður á nóttina, lokast
blómið og bjöllurnar þar með inni í
því. Blómið helst lokað allan næsta
dag en opnast aftur um kvöldið. Þá
hefur það hins vegar breytt um lit.
Það er ekki lengur hvítt heldur dökk-
rautt og ilmlaust. Um leið og blómið
opnast og bjöllurnar skríða út, springa
fræflarnir og frjókornin límast við
bjöllurnar. Þær fljúga burt og leita að
nýopnuðu hvítu blómi. Á hvítu blómi
er frævan hins vegar fullþroska og um
leið og bjöllurnar skríða inn í það,
skila þær hluta frjókornanna á frænið
og fræva þannig blómið. Blóm hverrar
einstakrar plöntu springa aðeins út
annan hvern dag, þannig að víxl-
frjógvun er tryggð (Prance 1986).
23