Náttúrufræðingurinn - 1994, Blaðsíða 8

4. mynd. Tengsl meðalárs-
hita og meðalárs-súrefnis-
samsœtugilda i úrkomu. Ef
meðalárshiti breytist um
0,67°C breytist hlutfall
súrefnissamsœtna um 1 %><>.
skyggnast ein 120.000 ár aftur í tímann.
Mælingar sýna að veðurfar hefur verið til-
tölulega stöðugt síðustu 10.000 árin. Þegar
komið er aftur íyrir þann tíma verða hins
vegar verulegar breytingar á þyngd íssins.
Hann léttist verulega og gildin haldast lág
næstu hundrað þúsund árin, en þó með tölu-
verðum sveiflum. Fyrir um 115.000 árum
hækka mæligildin snögglega á ný og eru
jafnvel hærri en þau sem mælast í úrkomu í
dag (5. mynd).
Við vitum nú að þessar breytingar á
I. tafla. Skipting síðasta hluta ísaldar í
tímaskeið.
Aldur (ár) tímaskeið nafn skv.
(GRIP- tímatal) evrópskri hefð
o....
II. 500*
114.000
133.000
um 200.000
nútími hólósen
síðasta jökulskeið weichsel
síðasta hlýskeið eem
næstsíðastajökulskeið saale
næstsíðasta hlýskeið holstein
* Venjulega er upphaf nútíma sett við 10.000 ár.
I>á er miðað við l4C-ár þ.e. aldur skv. geislakols-
greiningu sem ekki hefur verið leiðréttur vegna
breytilegs magns af l4C í andrúmsloftinu.
þyngd íssins endurspegla í raun breytingar
á hitastiginu á þeim tíma sem snjórinn féll á
jökulinn. Þungi ísinn samsvarar hlýju eða
mildu loftslagi en létti ísinn kaldara lofts-
lagi. Háu gildin sem mælast frá því fyrir
114.000 árum eru frá síðasta hlýskeiði en
lágu gildin frá síðasta jökulskeiði. Eins og
sést á 5. mynd komu einnig fram við mæl-
ingarnar afar merkilegar og örar sveiflur
sem bersýnilega urðu í veðurfari síðasta
jökulskeiðs. Samkvæmt þessu er ljóst að
siðasta jökulskeið hefur ekki verið sam-
felldur fímbulvetur heldur hafa kaflar með
hlýju loftslagi rofíð helkulda hins langa
vetrar.
Samræmi milli Grænlandskjarna
Mælingar á samsætum vatns i ískjömum frá
Grænlandi sýna mjög gott samræmi á milli
kjarnanna frá Camp Century, Dye 3 og Sum-
mit, þrátt fyrir að ljarlægð sé mikil á milli
borstaða og aðstæður ólíkar í jöklinum til
að mynda hvað ísflæði og spennuástand
varðar. A 6. mynd eru sýndar niðurstöður
samsætumælinga úr kjörnunum frá Dye 3
og Summit fyrir síðari hluta síðasta jökul-
skeiðs. Tiltölulega há samsætugildi endur-
spegla milt veðurfar og á myndinni hafa
hlýju kaflarnir innan síðasta jökulskeiðs
verið númeraðir frá 1 til 11. Góð fylgni milli
Summit-kjarnans og eldri djúpkjama frá
Grænlandi útilokar að breytingar í sam-
86