Náttúrufræðingurinn - 1994, Blaðsíða 76

6. mynd. Tindfjöll séð úr suðri. Hringlaga askja myndaðist er forn eldkeila hrundi saman.
Tindfjallaaskjan er 6-7 km í þvermál. Mynd Agúst Guðmundsson.
3) Hljóðhraðamælingar frá yfirborði,
bæði við Mjölni (óbirtar mælingar) og
á nærliggjandi svæðum (Krokan 1988,
Hegna 1989), og þrýstingsmælingar í
nálægum borholum (S.E. Johansen,
Statoil, pers. uppl.) benda ekki til þess
að nauðsynlegum yfirþrýstingi sé eða
hafi verið til ad dreifa í leirsteins-
lögunum.
4) Engir aðrir leirstöplar hafa fundist á
setsléttum Barentshafs. Ólíklegt má
telja að Mölnir sé eini leirstöpullinn á
þessu svæði, því leirstöplar myndast
nánast alltaf í klösum.
■ VARÐ MjÖLNIRTIL VIÐ
ELDGOS?
Vitað er að á júra og krít var eldvirkni í
norðanverðu Barentshafi og runnu þá
basalthraun (Burov o.fl. 1977, Tarach-
ovskii o.fl. 1980, Johansen o.fl. 1993). Þótt
Mjölnir sé 300-400 km sunnar er ekki
hægt að útiloka að hann geti verið eldstöð
eða innskot úr storkubergi. Samanburður
við eldgosamyndanir (Pike 1978) sýnir að
hugsanlega á Mjölnir eitthvað sammerkt
með öskjum. I sumum þeirra er einmitt
hæð í miðjunni (6. mynd). Öskjur á stærð
við Mjölni eru þó afar sjaldgæfar og er
einungis að finna nálægt flekamótum eins
og sigdölum og úthafstrogum. Myndun
þeirra tengist jarðskorpuhreyfingum við
mótin. A myndunartíma Mjölnis lá Bjanna-
landssléttan utan slíkra svæða (Faleide
o.fl. 1984). Til samanburðar má nefna að
stærsta askja á Islandi, Torfajökulsaskjan,
sem er sporöskjulaga er um 18 km löng og
13 km breið (Kristján Sæmundsson 1982).
Ef lita ætti á Mjölni sem öskju væri að auki
erfitt að útskýra hvers vegna endurkasts-
flöturinn frá lokum perm er óraskaður því
öskjur myndast sem kunnugt er þegar efri
hlutar eldfjalls hrynja niður í kvikuþró og
myndar öskjuriminn hringlaga misgengi
sem nær niður á nokkurra kílómetra dýpi.
Hugsanlega má líta á Mjölni sem innskot
í setlagastaflann ofan við endurkastsflöt-
inn frá lokum perm. Lárétt umfang inn-
154