Náttúrufræðingurinn - 1994, Qupperneq 24

6. mynd. Ranakollur, Sphenodon punctatus, eina núlifandi tegundin af ættbálknum
Rhynchocephalia, er nauðalíkur 200 milljón ára gömlum steingerðum forfeðrum sínum
(Pictorial Publications Ltd., Hastings, Nýja-Sjálandi).
eru smávaxnar. Minnstar eru gekkóeðlur,
sem jafnframt eru minnstu skriðdýrin (7.
mynd). Einstaklingar sumra tegunda verða
fullvaxnir ekki lengri en 3 cm. Hins vegar
eru til mjög stórar eðlur. Stærstur er
kómódódrekinn, Varanus komodoensis, allt
að þriggja metra langur og á annað
hundrað kíló. Hann lifír á Kómódóey og
nálægum smáeyjum í Indónesíu og getur
verið mannskæður (8. mynd). Um 3000
tegundir af núlifandi eðlum eru þekktar.
Slöngur, Serpentes, eru án útlima, eyma
og augnloka og með aðeins annað lungað
virkt. Stærstu kyrkislöngur verða á tíunda
metra á lengd. Um 2500 skráðar tegundir
af slöngum eru nú uppi.
Þriðji undirættbálkur hreistrunga eru
ormeðlurnar, Amphisbaenia, um 140 teg-
undir útlimalausra hitabeltisdýra sem grafa
sig í jörð.
Krókódílar hafa beinbrynju í húðinni.
Þeir eru lagaðir að lífí í vatni og geta til
dæmis lokað nösum og hlustum meðan
þeir kafa. Krókódílar eru stærstir núlifandi
7. mynd. Tyrkjaþumall
eða miðjarðarhafsgekkó,
Hemidactylus turcicus, er
um 10-13 cm langur og
lifir í Gamla heiminum
frá Miðjarðarhafslöndum
austur til Indlands. Hann
hefur auk þess verið flutt-
ur til suðurríkja Banda-
ríkjanna og þrífst nú í
Flórída, Louisiana og
Texas (Behler & Wayne
King 1989).
102