Samvinnan - 01.11.1946, Side 17

9. HEFTI
SAMVINNAN
Runólfur Björnsson
Húnvetningar hafa staiíað lengi og vel að sam-
vinnumálum. Við Húnaflóa hóf Pétur Eggerz merki
íslenzkrar samvinnu árið 1869, um leið og starfs-
bróðir hans, Tryggvi Gunnarsson efldi Gránufélagið
við Eyjafjörð og í norðausturhéruðum landsins. Húna-
flóafélagið varð að vísu ekki langlíft, en það hafði
rútt brautina. Nú vissu Húnvetningar, að þeir gátu
slálfir átt búðir í sýslunni. Þráður verzlunar-
samtakanna slitnaði af og til á hörðu árunum eftir
1880, en dugandi menn, hvarvetna í Húnaþingi, byrj-
uSu jafnan að nýju, og með nokkru meiri áhuga og
orku heldur en í tilrauninni næst á undan. Nú eru
t>rjú myndarleg kaupfélög í sýslunni. Auk þess sér-
stakt sláturfélag á Blönduósi og mjólkurbú í upp-
siglingu. í sumar sem leið varð kaupfélagið á Blöndu-
°si 50 ára, og hélt afmæli sitt hátíðlegt á virðulegan
hátt.
Eormaður Kaupfélags Austur-Húnvetninga, Run-
°ifur Björnsson á Kornsá, varð sextugur 22. janúar
1947. Saga hans er einkennandi fyrir hina öruggu og
°fiugu samvinnuþróun í héraðinu.
Hunólfur er fæddur á hálfgildings heiðarbýli fram-
an yið Vatnsdal. Þaðan sér ofan í þann dal, sem er ein
af Perlum íslenzkra byggða, og vítt yfir hinar miklu
°S gróðursælu heiðar suður að hájöklum. Foreldrar
Hunólfs, Björn Sigfússon alþingismaður og frú Ing-
Uun Jónsdóttir frá.Melum, fluttu brátt búferlum nið-
Ur í dalinn, og að þeirri jörð, sem er einna bezt og
einna fegurst í öllum Vatnsdal, og þá er mikið sagt.
Hornsá hefur verið höfuðból frá fornöld og er það
enn. Björn Sigfússon og Ingunn Jónsdóttir gerðu
garðinn frægan. Þar komu saman tvær nafnkunnar
ættir. Af Melaættinni hafa komið margir nafn-
kenndir gáfu- og fræðimenn og frú Ingunn er rithöf-
undur, jafnvel eftir að hún hefur náð þeim aldri,
þegar flestir taka sér hvíld frá erfiðum störfum.
Björn var af ætt Reykhlíðinga í Þingeyjarsýslu. í
þeirri ætt hafa verið margir þrekmenn og glæsimenn.
Hafa fáar ættir haldið svo vel í marga ættliði lífvæn-
legum kostum forfeðranna. Björn á Kornsá hafði bæði
gáfur, menntun, áhuga og aðstöðu til að taka mikinn
þátt í félagsmálum. Hann hafði á æskuárum verið í
Björgvin, þegar verið var að senda þaðan vörur til
Húnaflóafélagsins, og honum var óblandið gleðiefni
að geta siðan tekið í streng með Pétri Eggerz og sam-
herjum hans. Kornsá var góð jörð, og hjónunum varð
vel til um starfsfólk. Húsbóndinn var löngum burtu.
Hann þurfti að sinna mörgum málum í stjórn sveit-
arinnar, sýslunnar, þingsins og kvennaskólans á
Blönduósi. En einna mesta áherzlu lagði hann á að
efla kaupfélagið á Blönduósi. Þannig litu margir Hún-
vetningar á málin og þess vegna varð kaupfélagið
máttug stofnun í höndum þeirra.
Runólfur á Kornsá naut þess að eiga heima á
Kornsá, í miðjum Vatnsdal. Hann var hraustur og
starfsglaður, glímumaður og gæddur meðfæddum
gáfum til að taka með góðum árangri þátt í málþing-
um. Foreldrarnir vildu setja hann til mennta, en hann
vildi ekki haga skólagöngu sinni svo, að hann yrði
að hverfa brott úr Vatnsdal. Runólfur fór fyrst til
gagnfræðanáms í Flensborg. Þá lauk hann búfræði-
námi að Hólum og loks kennaraprófi í Flensborg.
Eftir það festi hann ráð sitt, tók að búa'á Kornsá, og
fylgdi í fótspor föður síns. Hann varð mikill ráðamað-
ur í sveit og sýslu, tók mikinn þátt í landbúnaðar-
starfi samvinnumanna, stýrði lengi sláturfélaginu á
Blönduósi og tók loks við formennsku í stærsta sam-
vinnufyrirtæki Austur-Húnvetninga, kaupfélaginu á
Blönduósi og stýrir því enn. Enginn maður, sem hefir
mannaforráð í Húnaþingi, má sofna á verðinum. Þar
eru gáfumenn margir, sjálfstæðir í hugsun og fúsir
til að taka þátt í meðferð almennra mála. Runólfur
á Kornsá hefur orðið að taka þátt í margri snarpri
félagsmálaglímu heima fyrir, en verið vel til þess fall-
inn að halda sínum hlut, við hvern sem var að eiga.
Kornsá er falleg jörð, mitt í fagurgerðri, blómlegri
byggð. Lygn og fögur á liðast eftir dalnum, í yndislegt
stöðuvatn, þar sem svanir halda til á vorin og sumrin.
Þá koma Vatnsdalshólar, Þingið og hafið sjálft. Rétt
sunnan við bæinn fellur Kornsá, ofan úr grösugum
heiðarlöndum, niður á sléttuna og út í Vatnsdalsá.
Túnið er stórt og slétt, og frá því hallar víðáttumikl-
249