Samvinnan - 01.11.1946, Síða 39

9. HEFTI
°g var þá sú skáldsaga búin til, að hann væri ekkert
riðinn við Ráðstjórnina. Ráðstjórnin hélt því fram
Þar til 6. maí 1941, er Stalin gerðist opinberlega for-
seti Æðstaráðs Sovétríkjanna.
Engin ríkisstjórn í veröldinni lét blekkjast af þess-
um hráskinnaleik. Og andúð lýðræðisríkjanna á
starfsemi fimmtuherdeildanna tafði mjög viðurkenn-
ingu þeirra á stjórn Sovétríkjanna. Bandaríkin neit-
uðu að viðurkenna hana í 16 ár. En í september
1933 ákvað Roosevelt forseti að viðurkenna Ráð-
stjórnina, ef hún skuldbyndi sig til þess að hætta að
stjórna ameríska Kommúnistaflokknum og viður-
kenna trúfrelsi fyrir Ameríkumenn, sem dveldu í
Sovétríkjunum.
16. nóv. 1933 undirritaði Litvinov fyrir hönd Sovét-
uíkjanna skuldbindingu um það, að „láta innanríkis-
uiál Bandaríkjanna afskiptalaus með öllu.“
Þessi skuldbinding var ekki haldin. Sumarið 1933
Var 7. alþjóðaþing Kommúnista haldið í Moskvu. Þar
voru gefin út fyrirmæli um það, hvaða aðferðum
ameríski Kommúnistaflokkurinn skyldi beita til þess
að ná valdaaðstöðu í stjórn Bandaríkjanna. Roosevelt
forseti lét sendiherra sinn í Moskvu þegar bera fram
Þörð mótmæli við Ráðstjórnina gegn þessu broti á
loforðinu um að blanda sér ekki í amerísk málefni,
°g benti á, að það mundi hafa hinar alvarlegustu af-
leiðingar, ef Ráðstjórnin héldi áfram að brjóta
skuldbindingar sínar.
Stalin lét sig þessi mótmæli engu skipta, og hélt
áfram að stjórna bæði Ráðstjórninni og Alþjóða-
sambandinu og þar með Kommúnistaflokki Ameríku.
vegna yfirvofandi friðrofa af hálfu Hitlers áleit
Roosevelt það heppilegast fyrir Bandaríkin að skeyta
ekki meir um samningsrof Stalins. Forsetinn viður-
kenndi þó aldrei rétt Ráðstjórnarinnar til þess að
ráða yfir Kommúnistaflokki Ameríku, og þegar
Sovétríkin óskuðu þess seinna að verða talin „frið-
^lskandi lýðræðisríki“ var Alþjóðasambandið lagt
niöui í orði kveðnu. Ári seinna hafði Kommúnista-
Hokkur Ameríku breytt nafni sínu og kallaðist nú
Stjórnmálasamband kommúnista (Communist Poli-
Hcal Association) og studdi Roosevelt til íorseta-
lignar í kosningunum 1944. En jafnframt þessu hafði
Plofintern og fleiri slíkum yfirskynsstofnunum verið
komið á laggir til þess að auðvelda Stalin stjórn
kommúnistaflokkanna víðs vegar um heim.
Lftir borgarastyrjöldina réð rússneska stjórnin yfir
einum sjötta af yfirborði jarðar og óþrjótandi nátt-
Uluauðæfum. En af völdum styrjaldarinnar var öll
Iramieiðsla í kalda koli. „Fátækt okkar og getuleysi
iramieiðsunnar, bæði meðal verkamanna og bænda
er svo mikið, að allt verður að gera til að koma fram-
_________________________________S A M V I N N A N
leiðslunni á réttan kjöl“, segir Lenin á þingi komm-
únista 1921.
Vegna þessarar brýnu nauðsynjar tók Lenin upp
nýja stefnu í atvinnumálum og hvarf að nokkru leyti
frá stefnu kommúnista frá 1917, Ráðstjórnin hafði
tekið af bændum allt korn þeirra nema það, sem þeir
þurftu til eigin neyzlu. En til þess að örva framleiðsl-
una ákvað stjórnin að taka aðeins ákveðinn hluta
kornsins, en leyfa þeim að selja afganginn á frjálsum
markaði. En einokun stjórnarinnar á allri utanríkis-
verzlun var haldið. Þetta var aðeins bráðabirgða-
ráðstöfun til að auka framleiðsluna. En margir fá-
fróðir útlendingar litu á þetta sem afturhvarf til
„auðvaldsstefnunnar.“ En hvorki Lenin né aðrir
kommúnistar höfðu stefnubreytingu í huga.
Jafnframt þessu breyttu Rússar um stefnu í utan-
ríkismálum. Sovétríkin urðu nú að beita varúð í utan-
ríkismálum og breyta um starfhætti. Þó var hið
dulda markmið þeirra hið sama. Og það mátti ganga
að því sem visu, að þegar Ráðstjórin þættist nógu
sterk til að efla kommúnisma bæði heima fyrir og
erlendis, mundi hún hefja atlögu á ný.
Hin nýja stefna í atvinnumálum reyndist svo vel, að
framleiðslan óx jafnt og þétt, unz hún var orðin jafn-
mikil og hún hafði mest verið á dögum keisarans.
Árið 1927 ákvað Stalín því að hefja atlögu á „heima-
vígstöðvunum,“ færa landbúnaðinn á samyrkjugrund-
völl og skipuleggja framleiðsluna samkvæmt „fimm
ára áætlun.“ En með þesari áætlun beindi Stalín
framleiðsluöflunum ekki til framleiðslu á neyzluvör-
um heldur að iðnaði í þágu styrjaldar. Framleiðslu
neyzluvara var haldið í lágmarki, en hergagna- og
skotfæraiðnaður aukinn sem mest. Fimm ára áætlun
Stalins var fyrirmyndin að kjörorði Görings: „Byssur
í brauðs stað.“
Til þess að koma samyrkjubúskapnum á, varð að
svipta miljónir smábænda búum sínum, en smá-
bændabúskapur hafði verið undirstaða í rússnesku
þjóðlífi frá alda öðli. Fátækustu smábændurnir voru
hlynntir breytingunni, en hinir sjálfstæðari voru
henni andvígir. Margir þeirra höfðu verið hermenn í
Rauða hernum á dögum byltingarinnar, en það kom
þeim ekki að haldi. Býli þeirra og eignir voru gerð
upptæk. Ef þeir veittu viðnám — og það gerðu milj-
ónir manna — voru þeir annað hvort skotnir eða
reknir í útlegð til Síberíu.
Fyrsta afleiðing þessara ráðstafana var hungurs-
neyð. Bústofn þjóðarinnar minnkaði meir en helming,
og veturinn 1932—33 tók stjórnin svo mikið korn af
bændum nauðugum í Úkrainu- og Kúban, að 4—5
miljónir þeirra hrundu niður í þessari tilbúnu hung-
ursneyð stjórnarinnar. En með þessum aðförum tókst
271