Samvinnan - 01.12.1966, Blaðsíða 37

^tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiitmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiimimiiir^.
SAMBAND ISL. SAMVINNUFÉLAGA
óskar viðskiptamönnum sínum,
svo og landsmönnum öllum
cj {e(§i(ecjrci jó(a7
aró
°9
JriÁar.
i; 111111111111111111 ■ 111111111111111111111111111111111111111111111111111 i 11111111 ■ 11111111111 ■ 111111111111111111111111111,, 111111,11,111,11,1111111111,,, 11
— skal það nefnt, að hér fyrr
á árum stóðu Samvinnutrygg-
ingar gegn yfirvofandi hækk-
unum á tryggingaiðgjöldum,
sem krafist var með meintum
rökum af öðrum tryggingafé-
lögum. Minnist ég þess í sam-
bandi við bifreiðatryggingar á
fyrstu árum félagsins, en and-
staða Samvinnutrygginga olli
því, að ekki varð af.
I annan stað hafa Sam-
vinnutryggingar þráfaldlega
beinlínis lækkað trygginga-
iðgjöld, ekki aðeins með end-
urgreiðslum — sem síðar verð-
ur nánar vikið að — heldur
eftirminnilega varðandi bruna-
tryggingar á húseignum, eftir
að þær urðu frjálsari en áður
var, einmitt fyrir baráttu og
tilstilli Samvinnutrygginga.
Það hefir að vísu oft áður
verið vikið að þessu stórmáli
við ýms tækifæri, og kannske
oftast af mér sjálfum, en það
er svo merkilegt og næstum
ótrúlegt að tvennu leyti, að
mér finnst raunar aldrei of-
minnt á það, og því skal hin
„góða vísan“ ennþá kveðin
hér.
Það var á því herrans ári
1954, að bæj aryfirvöldum
Reykjavíkur varð það á að
bjóða út brunatryggingar húsa
íbúanna. Nú skyldi maður hafa
ætlað, að eftir öllum eðlileg-
um og heilbrigðum venjum
hefði ekkert verið því til fyr-
irstöðu að taka vafningalaust
hagstæðasta tilboðinu, sem
barst, einkum þar sem það skar
sig úr um að vera langlægst
og ekki minna en um 47%af-
slátt að ræða frá því, sem var.
Það tilboð var auðvitað frá
Samvinnutryggingum, hinu 8
ára gamla fyrirtæki, sem strax
hafði áunnið sér mikla tiltrú.
En NEI! Það varð að koma í
veg fyrir slík kostakjör! Af
hverju, hefir ennþá einhvern
veginn ekki fengizt upplýst!
En þetta létu bæjarbúar sér
þó lynda, að vísu með dálitlu
múðri sumra, en eftirfylgju-
laust, og flestir létu sér full-
vel líka leggjandi kollhúfur góð-
látlega. Kostaði þetta þó bæj-
arbúa milljónir þegar fyrsta
árið, og enginn veit, hve mik-
ið síðan. En um 80 sveitar-
stjórnum tókst betur litlu síð-
ar. Þær tóku upp trygginga-
viðskipti við Samvinnutrygg-
ingar og sættu 30—40% hag-
kvæmari kjörum en verið
höfðu síðast hjá Brunabóta-
félagi íslands. Hér var stórfé
„bjargað á þurrt“, þótt eng-
'Wiiiiiiiiiimiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiim:
inn viti, hvað milljónirnar eru
margar, enda engin kvittunin!
En vel mega landsmenn muna,
hvað hér hafði skeð.
Líkt og fyrirbygging ið-
gjaldahækkana og bein lækk-
un þeirra gjalda, sem vikið
hefir verið að hér að framan,
verður hlunnindagildi afslátt-
arkerfisins varðandi bifreiða-
tryggingarnar ekki mælt né
vegið, en hefir samt í sér fólgn-
ar miklar kjarabætur tii
margra. Svipað er að segja um
iðgjaldsfrí ár í verðlaunaskyni.
Um verðgildi þeirra liggja ekki
fyrir neinar tölur, en þau jafn-
gilda þó um það bil 10% af-
slætti til viðkomenda hvert ár í
10 ár. Má sjá minna, ef að er
gáð, en mér er nær að halda,
að það láist of mörgum.
Að lokum skal hér vikið að
endurgreiðslum tekjuafgangs
Samvinnutrygginga allt frá ár-
inu 1949. Hvað eru þær? Vit-
anlega ekkert annað en of-
áætluð iðgjöld, sem skilað er
til baka að hætti gagnkvæmra
tryggingastofnana og upp-
runalegra viðskiptaaðferða
samvinnumanna um sannvirði
hlutanna, hvort sem um er að
ræða vörur eða þjónustu eins
og í þessu tilfelli. í þessu felst
dýrmæt trygging fyrir rétt-
mætum greiðslum, sem hvergi
er jafn nauðsynlegt og einmitt
í sambandi við tryggingavið-
skiptin, þar sem engum er fært
að segja fyrirfram, hvert hið
raunverulega og endanlega ið-
gjald þarf að vera hverju
sinni. Hér er því mjög var-
hugavert og jafnvel háskalegt
að rígbinda sig í fastákveðin
fyrirframgjöld, sem ekki þurfa
að vera öllu ábyggilegri en
miðlungs veðurspár, og það af
eðlilegum ástæðum. Það gera
varla þeir, sem hugsa sinn
gang í tryggingamálum. Þess-
ar endurgreiðslur eru kóróhaxi
á viðleitni Samvinnutrygginga
til þess að framkalla sannvirði
tryggingaþjónustunnar — og
óhrekjandi vitni um heilbrigða
starfsháttu á vettvangi, sem
býður upp á mikla misnotkun
aðstöðunnar, ef hófsemi og
réttlætis er ekki gætt. Ofáætl-
anir iðgjalda Samvinnutrygg-
inga hafa reynzt nema milljón-
um öll árin frá 1949, nema þrjú
þau fyrstu. í fjögur ár sam-
fleytt hefir þetta skilafé orðið
á 8. milljón króna hvert ár,
og samtals öll árin til og með
1965 kr. 61.723.736,00. Það þýð-
ir því ekki að halda því fram
eins og sumir gera, að vísu i
mismunandi mikilli alvöru, að
„sami rassinn sé undir öllum
tryggingafélögunum“, endaþótt
áætlunariðgjöld þeirra kunni
fyrirfram að vera þau sömu.
Spyrjum að leikslokum um
hver áramót.
Að lokum eitt: Stundum er
eðlilega ekki svo lítið lagt upp
úr möguleikum manna til af-
skipta af gangi opinberra mála
kringum þá. Það er heilbrigt
lýðræðisviðhorf ábyrgra og
hugsandi manna. Hvað þetta
snertir, má geta þess í sam-
bandi við félagslega uppbygg-
ingu samvinnutrygginga, að
ofar venjulegri stjórn lúta þær
fjölmennu fulltrúaráði sam-
settu af mönnum úr öllum
kjördæmum landsins. Stendur
sérhverjum tryggingataka, sem
jafnframt er félagsmaður —
opið að snúa sér að þessum
fulltrúaráðsmönnum með hvað-
SAMVINNAN 37