Samvinnan - 01.02.1972, Page 55

úr öllum svörum, sama um hvað er spurt.
(Auðséð er að Fidel hefði slegið Billy
Graham út sem prédikari, eða Sir Lau-
rence Olivier sem leikari, hefði hann ekki
sinnt kalli byltingarinnar).
Engu tækifæri er sleppt til þess að fá
áhorfendur til að klappa, fá þá til að
skellihlæja. Kímnigáfan rík og óspart
notuð, en mjög oft á kostnað spyrjandans.
„Heyrið mig, góði, eruð þér einn af þeim,
sem höfðu viðtal við ráðamenn á Kúbu
fyrir nokkru? Það var nú meiri vitleysan,
sem þið létuð hafa eftir ykkur, og ég er
viss um, að langmest af því var hreinn
skáldskapur, hreinn tilbúningur ykkar.“
Skömmustulegur Bandaríkjamaður frá
CBS, stærstu sjónvarpsstöð Bandaríkj-
anna, segist kannast við þetta fals, sem
sjónvarpsstöð hans hafði gert, en sver og
sárt við leggur, að hann sjálfur hafi ekki
átt neinn þátt í þessum tilbúningi. Fidel
hugsar sig um: „Þér hafið heiðarlegt and-
lit, og þess vegna trúi ég yður. Nú megið
þér spyrja mig um hvað sem yður þókn-
ast.“
Fidel fer illa með spyrjendur sína, snýr
útúr fyrir þeim, gerir grín að þeim,
skammar þá. En Fidel er einnig séntil-
maður: fyrst lætur hann fólk finna til
minnimáttarkenndar, en síðar segir hann
ávallt eitthvað gott um það. Þegar hann
er búinn að koma því vel undir sig, er
hann eintóm elskulegheit, biðst fvrirgefn-
ingar og brosir skömmustulega. Fidel vill,
að öllum geðjist að sér, og auðvelt er að
geðjast að Fidel: mikill maður og stór,
fallegur og sjarmerandi, tilfinninganæm-
ur, geislandi af orku, opinn og heiðar-
legur.
Fidel stjórnaði fundinum eins og
meistari i brúðuleikhúsi. Sem ósnortinn
meistari hefði hann kvatt fundinn, hefði
mörlandinn (höfundur greinarinnar) ekki
farið að rífa kjaft og gera óforséðan usla
á sviðinu.
En um hvað skal spyrja? „Fidel Castro,
ég þekki hjón á Kúbu, sem skildu fyrir
nokkrum vikum vegna framtíðaráætlana
sjö ára sonar þeirra. Strákurinn sagðist
vilja verða ríkur hershöfðingi og keyra i
nýjum Alfa Romeo, þegar hann yrði stór.
Þegar faðir hans heyrði þetta fannst hon-
um, að búið væri að glata byltingarhug-
sjóninni, meira að segja í ríkisbarnaskól-
unum, og vildi hann að barnið yrði tafar-
laust tekið úr skólanum. En móðirin vildi
láta strákinn halda áfram í skólakerfi
alþýðu hvað sem tautaði, og við það skildu
þau. Auðséð er, að nauðsynlegt er að gjör-
breyta sálarstrúktúrnum til þess að búa
til nýjan mann, nýtt þjóðfélag. Hvaða
framtíðaráætlanir hafið þið gert til þess
að breyta ekki einungis sálareinkennum
eins og t. d. eftirvæntingum, heldur einn-
ig sálarorkustrúktúr mannsins? (Nei,
hann getur of auðveldlega svarað þessu
út í hött með þvi að segja, að hann sé
byltingarmaður en ekki dulspekingur).
„Félagi Fidel, þér vitið að langflestar
byltingar hafa verið gerðar af ungum
mönnum; jafnvel þér voruð ekki s' o ýkja
gamall þegar þér fóruð að þrölta á Kúbu
fyrir 13 árum. En núna eruð þér 45 ára
gamall. Finnst yður ekki réttast sem
sönnum byltingarmanni að láta af völd-
um, og láta ungu kynslóðina taka við?“
(Barnaleg spurning, ekki satt? Varla er
hægt að ætlast til, að maðurinn fremji
pólitískt sjálfsmorð og segi: „Alveg rétt,
á morgun hætti ég stjórnarstörfum. En
einkennilegt, að mér sjálfum skyldi ekki
hafa dottið þetta i hug“).
Ef til vill er hægt að spyrja hann um
hina nýju umburðarlyndisstefnu Kúbu
gagnvart öðrum þjóðum, þ. e. Kúba er
að byrja að hafa samskipti við aðrar
þjóðir Suður-Ameriku, jafnvel þótt þessar
þjóðir séu langt frá því að vera byltingar-
sinnaðar. Kúba er að byrja að opna sig
gagnvart öðrum löndum, sem að vísu mun
styrkja efnahagsstöðu hennar, en um
leið veikja byltinguna. Vist er, að Fidel
hefur alltaf verið meiri þjóðernissinni en
t. d. Che Guevara, þ. e. Fidel hefur lítið
skipt sér af vandamálum annarra þjóða
en Kúbu og stuðningur hans við frelsun
alþýðu i öðrum löndum hefur ávallt verið
meir i orði en á borði. En samt hefur
hann aldrei samþykkt kúgunarstjórnir
Suður-Ameríku, eins og hætt er við að
hann muni gera innan skamms, t. d. í
Perú og Ekvador. Að sjálfsögðu mun
stuðningur Perú og Ekvador hjálpa Fidel
í baráttu hans við Bandaríkjamenn og
gera hann einnig minna háðan fjárhags-
aðstoð Rússa. En Fidel verður að borga
fyrir þessa aðstoð: hann mun veikja
sóknarmöguleika alþýðu í þessum lönd-
um (Perú, Ekvador o. s. frv.), veikja bylt-
ingarhugsjónina. Er það ekki rétt, að
sannur byltingarmaður sé alþjóðasinni,
að hann sjái að það nægir ekki að gera
byltingu í einu landi, heldur alls staðar,
þar sem nauðsyn krefur? Gerir sannur
byltingarmaður hrossakaup á velmegun
sinnar þjóðar og vesöld alþýðu í öðrum
löndum?
Samtal í Santíagó
Pétur: Félagi Fidel, ég heiti Pétur Guð-
jónsson frá íslandi.
Fidel (furðu lostinn): íslandi. ís-land-i.
Og þér eruð hérna svona langt að kom-
inn. Eruð þér hér á ferðalagi sem frétta-
ritari eða sem fastráðinn blaðamaður,
staðsettur í Chile?
Pétur: Eiginlega hvorugt. Ég er hérna
bæði sem háskólastúdent og einnig til þess
að horfa á þróunina í Chile.
Fidel: Jæja, þú ert hérna einnig sem it
gestur og áhorfandi þróunarinnar. Við
erum þá í sama báti. Næsta spurning,
herrar mínir, verður frá einum áhorfanda
til annars áhorfanda.
Pétur: Fyrir um það bil klukkustund
skilgreinduð þér yður fyrst og fremst sem
byltingarmann. Hálftíma seinna sögðuð
þér, að þér munduð gjarnan vilja hafa
stjórnmálasamband við allar stjórnir
þjóða, sem rækju sjálfstæða utanríkis-
stefnu, án tillits til þess hvort þessar
þjóðir væru alþýðustjórnir eður ei. Mér
finnst mjög líklegt að þessar tvær stefn-
ur gætu stangazt á. Með öðrum orðum,
Fidel byltingarmaðurinn, alþjóðasinninn,
mun eiga í höggi við Fidel þjóðernissinn-
ann. Til þess að skilja álit yðar á þessum
hugsanlega árekstri, spyr ég: Ef fasista-
stjórnir á borð við stjórnir Argentínu eða
Ekvador byðu yður á morgun stjórnmála-
samband, munduð þér þiggja boð ...
Fidel (grípur framí): Þú kallar stjórn
Ekvadors fasistastjórn? Hvaða rétt hefur
þú til þess að dæma þjóðina og stjórn
hennar? Þessi stjórn studdi inntöku Al-
þýðulýðveldisins Kína í Sameinuðu þjóð-
irnar og brottrekstur Taíwans. Slík fram-
koma gerði Bandaríkjastjórn engan
greiða.
Pétur: En samt sem áður er stjórn
Ekvadors ekki stjórn alþýðu.
Fidel (heldur áfram): Ég greip framí
fyrir þér vegna þess, að núna er ég hálf-
hræddur, þar sem ég var að hugsa um að
hafa stutta viðdvöl í Ekvador á heimleið-
Castro: „Við förurn ekki í strið til að póknast skoðunum heimspekings, sem ferðast um,
spekúlerandi í vandamálum heimsins."
51