Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.05.1917, Blaðsíða 45

43
En talsvert mun nú tapast á smávörunni lika, og
safnast þegar saman kemur.
Dæmi mnnu til þess, að heildsalar og stórkaupmenn
leggi alt að 50°/0 t. d. á nýlendvörutegundir umfram
hœplegt milliliðsgjald og allan annan tilkostnað, taki
fullum fetum þrjá peninga fyrir tvo og láti ekkert í
milli.
En aðstaðan er góð — alveg örugg.
Á það rót sína ekki hvað sízt í því, að þessir
menn leggja undir sig farmrými skipanna sem föst eru
i förum með bindandi samningum um löng timabil.
.Samkeppnin kemst ekki að — fœr ekki flutning, og verða
jafnvel þeir sem sjá okrið eins og það er sjálfir að
kyssa á vöndinn, sæta ókjörunum.
Og svo skyldi ofan á alt þetta bætast sá voðinn,
sem verstur gæti orðið og hættulegastui': hringur, sam-
vinna milli þessara manna um að græða enn meir!
En ekki er sá grunur með öllu ástæðulaus, þegar
litið er á það, að heildsöluverð margra stórkaupmanna
er á sama tíma ofan við verð hjá smásöluverzlunum,
•sem sjálfar áttu þess kost að annast innkaup sín jafn-
snemma og stórkaupmennirnir.
Nei, hin frjálsa samkeppni er hér að svíkja um
blessun þá, er menn væntu sér af henni.
Og ókjörin sem við er búið er hennar sök, sök
skipulagsins sem hún hefir skapað.
Menn villa sér sýn, þegar þeir halda að það séu
aðallega mennirnir sem hér valda, þetta sé af því að
stórkaupmenn og heildsalar séu svona miklir svíðingar.
Flestir mundu í þeirra sporum hafa farið eins að,
flestir mundu hafa notað sér aðstöðuna. Og getur í því
efni hver um sig stungið hendinni í eigin barm.
Og enn má líta á það, að alveg er það ósagt út í
hverjar öfgar hefði getað leitt ef mennirnir með heild-
.söluaðstöðuna hefðu ekkert aðhald haft.