Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1964, Page 90

Andvari - 01.06.1964, Page 90
88 KRISTMUNDUR BJARNASON ANDVARI hlekkina. Loforði konungs um aukið frelsi var ákaft fagnað, og byltingar úti í heimi hlutu að reka á eftir efndurn. En ýmsir valdamenn í Danmörku munu ekki hafa litið svo á, og Slésvíkurdeilan varð ekki kröfum Islendinga til stuðnings. Það er sannast sagna, að á byltingartímum er mönnum sjaldnast að fullu Ijóst, hvað er að gerast. Frelsisöldumar vagga þjóðarskútunni, en enginn veit fyrirfram um landtöku. Frelsi er teygjanlegt hugtak, og bryddi skjótt á því hér, að skilningur rnanna um það efni var liarla sundurleitur. Skagfirðingar höfðu lengi verið óánægðir með amtmann sinn, Grírn Jóns- son. Flann hafði fyrirskipað festuuppboð á klausturjörðum. Mæltist slíkt illa fyrir. Og fleira var honum til foráttu fundið, sumt með réttu, annað með röngu. Talinn var hann í miklum kærleikum við dönsk stjórnarvöld, en það var mikill misskilningur, sem stafaði af ókunnugleika. Vorið 1849, í maí, gerist sá fáheyrði atburður, að nokkrir tugir Skagfirð- inga — ásamt nokkrum Öxn- og Hörgdælingum — riðu norður að Möðruvöll- um, „fyrst til að ráðleggja og þvínæst biðja þann mann, sem hér nú færir þetta embætti, að leggja það niður þegar í sumar með góðu, áður en verr fer,“ eins og þetta er orðað í skjali því, sem fest var upp á grindurnar fyrir framan hús amtmanns. Sökum nokkurra mistaka náðu þeir ekki svo fljótt sem vildu tali af amtmanni, sem lá sjúkur og brá því ekki nógu skjótt við. Hálfum mánuði síðar andaðist hann, og töldu ýmsir Skagfirðinga hafa flýtt fyrir dauða hans. Þessi för vakti mikla ólgu um land allt og mæltist misjafnlega fyrir. En Norðurreiðin var merkilegur þáttur í pólitískri baráttusögu þjóðarinnar. Hún var fyrsta tilraun alþýðu um aldir til að reyna að fá embættismann til að segja af sér. LTppreisnin í lærða skólanum 17. janúar 1850, Pereatið, fer í kjölfarið. Hjá dönskum stjórnarvöldum vakti för þessi nreiri úlfaþyt en nokkurn Is- lending mun hafa órað fyrir þá. Til hennar má sérstaklega rekja, að Dönum þótti við þurfa að liafa hér her manns þjóðfundarárið. Trampe greifi hafði erindisbréf út hingað, sem slík leynd ríkti um, að það var aldrei prentað. Var það dagsett 16. maí 1850 og er bein afleiðing Norðurreiðar. Jón Sigurðsson og Brynjólfur Pétursson munu aldrei bafa neitt um bréf þetta vitað, þó var sá síðarnefndi forstjóri hinnar íslenzku stjórnardeildar. Þessa plaggs er fyrst getið í hálfgildings leynibók, senr prentuð var sem bandrit ,,til nota ráðgjafa íslands“, laust fyrir aldamótin síðustu. Erindisbréf þetta bar með sér, að Trampe hefur hlotið alræðisvald hér. Hann mátti hefta ferðafrelsi manna, víkja þeim úr embættum og skipa nýja í þau og gera hverjar þær ráðstafanir, sem hann teldi þurfa til að halda uppi röð
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.