Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1952, Qupperneq 36

Andvari - 01.01.1952, Qupperneq 36
32 Þorkell Jóhannesson ANDVARI aðasti íslendingur um sína daga. Gísli dvaldist tíu síðustu ár sín í Skálholti með dóttur sinni og fékkst þar ásamt Þórði biskupi eitthvað við ræktunartilraunir, sem mjög þótti frábært á þeirri tíð. Má fara nærri urn það, að slíkur maður sem Gísli var og allt, sem hann tók sér fyrir hendur, hafi vakið athygli og áhuga ungra manna, er í Skálholti dvöldust um þessar mundir og veigur var í til áræðis og framsóknar. Tveir slíkir menn, þeir frændur Páll Vídalín og Amgrímur Vídalín, bróðir }óns biskups Vídalíns, rit- uðu um aldamótin 1700, fáum árum eftir fráfall Gísla Magnús- sonar, merkilegar ritgerðir um framfarir íslands, er báðar, eink- um ritgerð Páls, höfðu talsverð áhrif síðar. Þessar ritgerðir má skoða sem helzta árangurinn af ævistarfi Vísa-Gísla. í þeim lifði neisti, sem hann hafði tendrað með ritum sínum og tilraunastarfi, þó dult færi um sinn. Þessum neista bregður og fyrir í bréfum Jóns biskups Vídalíns skömmu fyrir andlát hans 1720. Jón biskup Árnason og Jón skólameistari Þorkelsson eru engan veginn ósnortnir af honum. En það kemur í hlut Skúla Magnússonar og Jóns Eiríkssonar að glæða úr honum brennandi vita, leiðarljós út úr því myrkri, sem þjóðin hafði í ráfað vegalaust hátt á aðra öld. Venjulegt er að telja svo, að einveldi konungs hér á landi hefjist með Kópavogseiðum 28. júlí 1662. Þetta er að sjálfsögðu formlega rétt. En í raun og veru hafði konungur ráðið hér öllu, er hann kærði sig um, sem einvaldur væri, síðan 1551. Eíitt er og víst, að stjórn landsins tekur engum stakkaskiptum við sjálfa einveldistökuna og líða svo tveir áratugir. Árið 1684 er landinu skipaður stiftamtmaður og má kalla, að hér bryddi fyrst á þvi stjómarlagi, sem einveldið krafði, en um leið bólar á þeim veik- leika, er við þetta stjórnarlag loddi, einkum framan af, er í þetta mikilvæga embætti var skipaður 5 ára drengur. Fyrst um sinn fór landfógeti með umboð hins bamunga stiftamtmanns. En land- fógetaembættið var stofnað árinu fyrr, 1683, og að vísu fyrst og fremst vegna breytinga, sem um sama leyti vom gerðar á einok- unarverzluninni. Það er fyrst með stofnun amtmannsembættis- ins 1688, sem nokkru verulega þokar fram til reglulegra ein-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.