Andvari - 01.01.1939, Blaðsíða 126

122
Einokunarfélögin 1733—1758
Andvari
handgengna konungi og hirðinni, og þó að þeir skrif-
uðu sig ekki fyrir mörgum hlulum hver, gat verið gott
að eiga þá að.
Þau umskipti, er hörmangarafélagið kom í stað verzl-
unarfélagsins frá 1733, voru allmikil, þó að ekki gætu
talizt góð tíðindi. Eins og áður segir, höfðu kaupmenn-
irnir í eldra félaginu mikil kynni af landi voru og þjóð,
en hvorki hörmangarar né samlagsmenn þeirra í nýja
félaginu þekktu hér neitt til neins. Þar á ofan fældu
þeir þegar í byrjun frá sér flesta þá kaupmenn, sem
áður höfðu verið í förum, og í þeirra stað komu menn,
sem hér voru öllu ókunnugir. Hefir þetta eflaust nokk-
uð hjálpað til þess að gera verzlun hörmangara óvin-
sælli hér á landi en dæmi voru til áður, og höfðu
landsmenn þó löngum búið við misjafna verzlun. Þegar
á fyrstu árum hörmangarafélagsins bárust stjórninni
ýmsar kvartanir um vonda vöru á höfnunum, og árið
1745 var henni sent kæruskjal, líklega samið á alþingi,
sem nú er því miður glatað, en sjá má af bréfaskipt-
um, sem út af því spunnust, milli stjórnarinnar og verzl-
unarfélagsins annars vegar, en hins vegar milli stjórnar-
innar og Pingels amtmanns, sem var nýkominn hing-
að og æðstur embættismaður innan lands, að í þvi hefir
verið kvartað um svikna vog og svikinn mæli, siglinga-
leysi á sumar hafnir og svikna vöru. Einnig er það ljóst,
að skjalið hefir ekki verið undirskrifað, en amtmaður
hefir skrifað með því og látið þess getið, að það væri
frá öllum sýslumönnum á landi hér, eða a. m. k. að þeir
væru því allir samþykkir. í bréfum sínum til stjórnar-
innar styður amtmaður málstað íslendinga mjög ein-
dregið, tók sjálfur þingsvitni, um að ekki hefði verið siglt
á Grindavíkurhöfn, og fór fram á það, að kaupmenn
yrðu látnir sæta ábyrgð fyrir þá vanrækslu og fleira,