Andvari - 01.01.1939, Qupperneq 74

70
Blóm og aldin
Andvari
stofum. Einnig geta frjóhnapparnir sjálfir eða frænin
litazt, eins og vér þekkjum af víðinum. Þá er og lík-
Iegt, að stærð blómanna valdi miklu um að vekja á
þeim athygli. Þó þykir ólíklegt, að risavöxtur sumra
blóma, einkum í hitabeltinu, hafi nokkra verulega þýð-
ingu. Methafi í blómstærð er planta sú, sem Rafflesia
nefnist, króna hennar er 90 cm. í þvermál.
Það hafa einkum á síðari tímum heyrzt raddir um
það, að allt þetta litaskraut blómanna væri tilgangslaust
vegna frævunarinnar, því að skordýrin hefðu enga eða
mjög daufa litarskynjan. En tilraunir Þjóðverjans Karl
von Frisch o. fl. hafa sannað hið gagnstæða, a. m. k.
um býflugur og ýmis önnur skordýr. Samt sýndu til-
raunir þessar, að býflugur greina ekki í sundur litina
grænt og rautt, ef þeir eru algerlega hreinir, hins vegar
vekja þeir athygli þeirra, ef í þá er blandað einhverju
af gulum eða bláum lit, en gult, blátt og fjólublátt greina
þær mjög vel og jafnvel skynja þær útfjólubláa geisla.
Það kom einnig í ljós við tilraunir þessar, að býflug-
urnar þekkja lögun blómanna og hafa allnákvæma form-
skynjun. Þá er það margsýnt, bæði við tilraunir og at-
hugun í náttúrunni, að býflugurnar tengja saman í vit-
undarlífi sínu fæðuna og sérstaka liti og form. Þegar
þær höfðu t. d. vanizt um skeið á að fá hunang í bláu
hylki, leituðu þær alltaf fyrst til bláa hylkisins en sneiddu
hjá öllum öðrum litum. Af þessu verður skiljanlegt, að
skordýrategundirnar halda sér einkum að einstakri blóm-
tegund um ákveðið skeið, meðan blómin hafa mest hun-
ang, en það er einmitt um frævunartímann. Þannig er
það margsýnt, að á smáraekrum sinna hunangsflugur
engum öðrum blómum en smáranum, meðan blómgun
hans stendur sem hæst, en jafnskjótt og hunang smár-
ans tekur að þrjóta, leita þær annarra tegunda.