Andvari

Volume

Andvari - 01.01.1943, Page 10

Andvari - 01.01.1943, Page 10
6 Þorsteinn Jónsson ANDVA.M mörgu Ieyti voru þeir, hann og síra Kristinn, skaplíkir, enda urðu þeir aldavinir síðar. í skóla las Einar mjög mikið af klassískum skáldritum og svo allar þær nýjungar í bókmenntum, sem hann náði til. Var hann þá þegar farinn að fást við ritstörf sjálfur, jafnvel þótt aðeins ein smásaga frá þeim árum hafi, að hans eigin dómi, verið þess verð að takast upp í síðari útgáfur af ritum hans. Einar varð mjög gagntekinn af raunsæisstefnunni (realisman- um), eins og flest ung skáld um þær mundir. Hann hefur sjálfur sagt (í ritgerð um Matthías Jochumsson), að á þeim tíma hafi sér fundizt hann ekkert hafa lesið jafngáfulegt sem það, sem Georg Brandes rilaði í tímaritið Det 19. Aarhundrede. Og í sömu ritgerð segir Einar, að það hafi þurft „mikið lil þess á þeim árum að standast þann straum“ (þ. e. realismann og natúralismann). Jónas Jónasson (prestur og rithöfundur) segir í Fréttum frá íslandi 1880, að komið hafi út með Skuld (blaði Jóns Ólafssonar) smásagan Hvorn eiðinn á ég að rjúfa? eftir Einar skólapilt Hjörleifsson. „Saga þessi er með hinum nýja realistiska blæ, eða á að vera það, og er að því leyti nýtt framkvæmi í bókmenntuin vorum, en að því er stefnu hennar snertir hafa dómar inanna verið allmisjafnir um hana. En þó að ófullkomleika megi á henni finna, er hún engu að síður vel samin af unglingi, mál og efnisfærsla ljóst og lipurt og frá- sögnin fjörug og tilgerðarlaus", segir sira Jónas. Þetta mun vera fyrsti ritdómur um sögu eftir Einar, sem verulega er takandi mark á. Gestur Pálsson, sem tekið hafði stúdentspróf 1875, sama árið sein Einar Hjörleifsson kom í skóla, er af mörgum talinn fyrsti raunsæismaður íslenzkra skálda. Þetta er ekki alveg rétl. Einar var eldra sagnaskáld en Gestur, og sögur Einars frá þeim tím- um eru mjög realistiskar. En Gestur er eldri að árum en Einar (f. 1852), og það er einkennilegt, að fyrsta sagan, sem hann (Gestur) skrifaði í Verðandi (1882), er líklega hans hezta saga, Kærleiksheimilið. Gestur er þá þrítugur, en Einar að eins 28 ára. Gestur er svartsýnn og kaldhæðinn „skynsemistrúarmaður“.

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.