Andvari - 01.01.1946, Blaðsíða 64

60
Runólfur Sveinsson
AHDVARI
urnar eyddust að mestu leyti og í stað þeirra uxu ýmsar gras-
tegundir. Enn fremur hefur á umliðnum öldum orðið upp-
lilástur á landi, eða gróðureyðing með öllu, meðal annars
vegna bruna, of mikillar beitar (rányrkja), eldgosa og harðrar
veðráttu.
ísland er fremur vel fallið til grasræktar. Ýmsar grasteg-
undir, sem gefa viðunanlega uppskeru, vaxa hér allvel, þrátt
fyrir votviðri, vinda og tiltölulega lágt hitastig.
Um undanfarnar aldir hafa búfjártegundir okkar nær allar
iifað meslmegnis á grasi (heyi á veturna). Mestöll beit, bæði
sumar og vetur, er á óræktuðu landi, og til skamms tíma
hafa íslenzkir bændur aflað heyjanna, eða vetrarforða bú-
fjárins, einnig á óræktuðu landi. Aðeins síðustu tvo til þrjá
áratugina hefur orðið sú breyting á, að nú er yfir helmingur
lieyjanna fenginn á „ræktuðu“ landi, sem kallað er tún.
Túnunum má skipta í tvennt. Annars vegar eru gömlu
túnin, sem flest hafa staðið óbylt og ósáin um hundruð ára,
og hins vegar er nýrækt, sem er ýmist „uppþurrkaðar“ mýrar
eða valllendismóar, sem bylt hefur verið og oftast sáð í er-
lendum grastegundum. Enn fremur má nefna slctt valllendi,
sem hefur verið girt og eitthvað borið á.
Um gömlu túnin er það að segja, að á sumum þeirra vex
meira af illgresi, svo sem fiflum sóleyjum, lokasjóði, hunda-
súrum o. fl„ en af nytjajurtum. Tún þessi þarf því að plægj:*
ell upp smátt og sinátt og sá í þau nytjajurtum, sem gefa
mikla og góða uppskeru. Mundi „umræktun“ þessi á gömlu
túnunum falla inn i sáðskiptiræktun, sem ég mun minnast
lítilfega á síðar.
Meiri hluti nýræktarinnar gefur hvergi nærri þá uppskerw,
sem hún gæti gert og ætli að gera. Veldur því aðallega
tvennt. í fyrsta lagi of lítill áburður og í öðru lagi slæm
framræsla. Hvort tveggja þarf að bæta hið fyrsta.
Jarðræktarstyrkurinn hefur meðal annars verið greiddui
á flatareiningu nýræktarinnar. Betra mundi að greiða þann
hluta hans á tilbúinn áburð og þó e. t. v. öllu fremur sem
verðlaun á uppskerumagn á flatareiningu.