Stúdentablaðið - 01.12.1968, Qupperneq 11

JJODIN VERDUR AD
TEMJA SÉR AD
STJÖRNA SÉR SJALF"
Við fengum Jörund Brynjólfsson fyrrv. alþingismann
til þess að segja okkur lítið eitt fró Alþingishótíðinni 1930.
Jörundur var um langt skeið þingmaður Árnesinga og bóndi
í Kaldaðarnesi. Hann hefur nú brugðið búi og býr nú
hjó syni sinum í Reykjavik og þangað sækjum við ó fund hans.
Hver eru yðar fyrstu stjórnmdlaafskipti?
Já, fyrstu afskipti mín í þeim efnum
voru dálítið viðvíkjandi sjálfstæðisbaráttu
okkar 1915. En svo var það nú ekkert svona
sérstakt, en svo var ég með verkamönnum,
gekk í þeirra félagsskap. Mér lék nú ekki
hugur á neinu sérstöku í þeim efnum. Það
var fremur viðvíkjandi stjórnmálunum,
þ. e. a. s. sjálfstæðisbaráttunni. Kunningjar
mínir, sem voru í verkamannafélaginu
Dagsbrún, þeir óskuðu eftir því, að ég
kæmi í þeirra íelagsskap og ynni með þeim,
mér fannst ég ekki geta neitað því, ef ég
gæti eitthvað lið veitt. Það hefur verið
1914 eða 1915.
Þér eruð kosinn d þing 1916?
Já, 1916. Bæjarstjórnarkosningar voru
það ár, upp úr áramótum eins og verið
hefur hér, og þá var ég í kjöri af hálfu
verkamanna, Dagsbrúnar. Þá átti að kjósa
5 rnenn í bæjarstjórn. Þá voru kosnir 3
menn af lista verkamanna, en 2 af lista
heimastjórnarmanna.
Svo eru þingkosningar um haustið?
Já, þetta leiddi nú svona hvað af öðru.
Svo vildu þeir að ég yrði í kjöri þá um
haustið, til þings, og það lét ég eftir. Þá
átti að kjósa 2. Það voru ekki nema tveir
þingmenn þá fyrir Reykjavík. Ég var kos-
inn og Jón heitinn Magnússon, sem varð
forsætisráðherra.
En nú telja Alþýðuflokksmenn yður
fyrsta þingmann sinn?
Nú, það liggur ekki svo fjarri í sjálfu sér,
en fyrst og fremst voru það verkamennirn-
ir, sem stóðu að minn kosningu og í byrjun
ársins 1916 þá var Alþýðuflokkurinn, ég
held ég muni alveg rétt, ekki til, ekki Al-
þýðuflokkurinn. En þetta er nú nokkuð
skylt, svo það er ekki hægt að telja, að það
brjáli neinu.
En þér teljið yður hafa verið flokksmann
í Alþýðuflokknum?
Ja, það hef ég nú vafalaust verið, þegar
hann var byrjaður.
Var mikil harka i kosningunum 1916?
Það hefur nú sjálfsagt verið nokkuð, ann-
ars var þetta fremur rólegt. Auðvitað strídd-
um við hver öðrum eitthvað þessir, sem
vorum í kjöri, en það var ósköp hóflegt, ill-
indalaust alveg.
Hvar kytinist þér fyrst stefnu sósialdemó-
krata?
Það var nú af bókum, hafði lesið um
það, svo ég þekkti til þess.
Voru forystumenn i verkalýðshreyfing-
unni róttækir í sjdlfstœðismálinu?
Ekki líklega foringjarnir, en verkamenn-
irnir margir. Þeir höfðu sínar ákveðnu
skoðanir í þeim efnum. En foringjarnir
held ég að hafi verið heldur hæglátir.
Olli afstaðan til jafnréttisákvœðisins
deilum?
Ég held, að það hafi verið töluvert bil á
milli mín og þeirra sumra þar. Það er nú
opinbert plagg, svo maður þarf ekki að
draga fjöður yfir það. Þeir gerðu ályktun
á fundi jafnaðarmennirnir um það, að við
hefðum sameiginlegan þegnrétt með Dön-
um. Það var ósköp langt frá því, að ég gæti
fallizt á það. Ég tók ekki þátt í því, þegar
þeir mynduðu jafnaðarmannafélag, en mér
fannst ég ekki geta annað en verið þar með,
auðvitað með það fyrir augum, að það
yrði unnið að fullri skynsemi í þessum efn-
um. Það hefur það nú verið, nema þarna
þar fannst mér það fjarri því að vera rétt.
Var það þessi afstaða sem olli þvi, að þér
hœttið i Alþýðuflokknum?
O-nei, það var nú ekki eingöngu. Þetta
var 1918, þegar verið var að semja við
Dani. Þetta fannst mér svo fjarri því, hvað
sem leið að öðru leyti, að hægt væri að bera
svona á borð, þegar samningamennirnir
dönsku voru hér.
Hvaða ástœður eru þd fyrir því að þér
heettið?
Ég var út kjörtímabilið. Ég breytti því
náttúrlega ekki, það fannst mér ekki rétt.
Ég var orðinn ósköp mikið bundinn utan
heimilisins við störf. Var eiginlega, svona
að miklu leyti, kominn frá heimilinu, nema
um blánóttina og þá átti ég nú ung börn,
og ég var nú ekki ánægður með þetta og
bjóst við, að ef ég yrði áfram í þessu, þá héldi
þetta áfram svona. Svo þá datt mér í hug að
fara í sveit, því það þekkti ég, fæddur í
sveit, hafði unnið í sveit og gerði það flest
sumrin. Meira að segja, meðan ég var kenn-
ari hér, vann ég í sveit á sumrin, svo ég fór
að búa. Þar með var þessu lokið hér.
Hvernig greidduð þér atkvœði með sam-
bandslagasáttmálanum?
Það var ekkert hik á mér við það. Það
n
STÚDENTABLAÐ