Fréttablaðið - 24.09.2009, Síða 12

12 24. september 2009 FIMMTUDAGUR
SÖFNUN Skipulagðar nauðganir á konum og
börnum eru aðför gegn mannréttindum
sem alþjóðasamfélagið ætti að beita sér
gegn með enn frekari hætti en gert er nú,
segir Stefán Ingi Stefánsson, framkvæmda-
stjóri Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna á
Íslandi, UNICEF. Stefán kynnti söfnunarátak
UNICEF og V-dagssamtakanna til handa
fórnarlömbum nauðgana í Austur-Kongó
ásamt Diljá Ámundadóttur,
formanni V-dagssamtak-
anna á Íslandi.
Mörg þúsund konum og
börnum er nauðgað og mis-
þyrmt í Austur-Kongó ár
hvert. Þrátt fyrir að skrif-
að hafi verið undir frið-
arsamkomulag stríðandi
fylkinga í landinu árið 2003
ríkir enn óöld þar og meðal
fórnarlamba eru konur og börn sem eru beitt
kynferðisofbeldi.
Í stríðinu og í aðdraganda þess hófust
skipulagðar nauðganir og benti Stefán í fram-
sögu sinni á að umfang skipulagðra nauðgana
í hernaði hefði vaxið gríðarlega á átakasvæð-
um undanfarna áratugi og mjög mikilvægt
væri að berjast gegn því. Hvergi hefur þeim
þó verið beitt með hrottafengnari hætti en í
Austur-Kongó og er talið að fórnarlömbin séu
mörg hundruð þúsund.
UNICEF hefur starfað að uppbyggingu
samfélagsins í Austur-Kongó og unnið að
verkefnum sem miða að því að uppræta við-
horf sem stuðla að kynferðisofbeldi, ýta
á stjórnvöld til að grípa til árangursríkra
aðgerða og bæta lög og lina þjáningar barn-
ungra þolenda á svæðum þar sem ástandið
er alvarlegast. Um þúsund þolendur kynferð-
isofbeldis fá í hverjum mánuði stuðning í
gegnum verkefni sem eru styrkt af UNICEF.
Felix Ackebo, sérfræðingur hjá UNICEF í
Gomo í austurhluta landsins, segir erfitt að
skýra hvers vegna nauðgunum sé beitt í svo
miklum mæli í landinu. Að einhverju leyti eigi
það þó menningarlegur rætur. Nauðganir hafi
verið og séu enn notaðar sem vopn í átökum.
Mikilvægt sé að ná tökum á því ástandi og
uppræta þá fordóma sem fórnarlömbin mæti í
samfélaginu. Hann segir að væntanlega muni
taka mörg ár að ná tökum á ástandinu. „En
vonin er alltaf til staðar.“
Fyrir tveimur árum hófst samstarf alþjóð-
legu V-dagssamtakanna og UNICEF til
styrktar fórnarlömbum kynferðisglæpa í
Austur-Kongó. Meðal þess sem söfnunarfé
hefur verið notað til er uppbygging Ánægju-
borgarinnar (City of Joy) sem er athvarf fyrir
þolendur nauðgana í Bukavu-héraði í Austur-
Kongó en þar fá konur þjálfun í ýmsum hag-
nýtum verkum til að efla sjálfstraust þeirra.
Einnig hafa V-dagssamtökin og UNICEF
styrkt Panzi-spítalann í sama héraði þar sem
konur fá læknishjálp í kjölfar nauðgana. Þær
eru oft mjög illa útleiknar og hefur verið mis-
þyrmt í kringum kynfærin með hryllilegum
hætti.
„Það er ótrúlegt hvað hægt er að byggja
upp konur sem hefur verið misþyrmt kynferð-
islega. Það er alltaf von,“ segir Stefán, sem
sjálfur hefur kynnst sambærilegu uppbygg-
ingarstarfi í Sierra Leone.
sigridur@frettabladid.is
FELIX ACKABE
Blóðug saga Austur-Kongó
Goma
AUSTUR-KONGÓ
KONGÓ
ANGÓLA
RÚANDA
TANSANÍA
Austur-Kongó (Democratic Republic of the Congo) er
land í rústum eftir blóðug átök undanfarinna ára. Þó að
borgarastyrjöld hafi lokið þar formlega árið 2003 geisa enn
átök í austurhluta landsins og þar verða enn þúsundir kvenna
og barna fyrir hrottalegum kynferðisofbeldi á ári hverju.
Landið er þriðja stærsta ríki Afríku og það fjórða fjölmennasta
með rúmlega 66 milljónir íbúa. Landið á landamæri að níu löndum,
þar á meðal Vestur-Kongó sem einnig hefur verið nefnt Kongó-
Brazzaville eftir höfuðborg landsins. Austur-Kongó er
stundum kallað Kongó-Kinshasa eftir höfuðborginni.
Um árabil var það þekkt sem Zaire en það nafn fékk
það ellefu árum eftir að hafa verið veitt sjálfstæði frá
Belgum.
Nýlendusaga Austur-Kongó er ein sú hryllilegasta
í Afríku. Landið var skilgreint sem eign Leópolds II.
Belgíukonungs árið 1885. Undir hans
stjórn voru íbúar beittir grimmilegu
harðræði, meðal annars við framleiðslu
á gúmmíi. Talið er að tugir milljóna
hafi látist á þessu tímabili. Árið 1908 var landið sett undir stjórn
belgísku ríkisstjórnarinnar vegna þrýstings frá alþjóðasamfélaginu sem
misbauð meðferðin á innfæddum.
Eftir áratugastjórn Mobutu Sese Seko var honum steypt af stóli árið
1997 og komst þá Laurent Kabila til valda. Í kjölfarið hófst borgarastríð
í landinu sem stundum hefur verið kallað heimsstyrjöldin í Afríku.
Yfir fjórar milljónir manna létust í stríðinu, sem lauk formlega með
friðarsamningi 2003.
Í aðdraganda stríðsins hófst skipulagt kynferðisofbeldi gegn konum
og börnum í hernaðarlegum tilgangi. Umfang glæpanna er mjög
mikið og hefur haldið áfram æ síðan.
Þúsundum nauðgað ár hvert
Fórnarlömb skipulagðra nauðgana í Austur-Kongó hafa skipt hundruðum þúsunda síðan borgarastríðið
hófst. Átak til að vekja Íslendinga til vitundar um kynferðisglæpi gegn stúlkum í landinu var kynnt í gær.
UNNIÐ ÚR ÁFALLINU Fórnarlömb kynferðisglæpa í Austur-Kongó á bænastund í kapellu í athvarfi í borginni
Goma í austurhluta landsins. NORDICPHOTOS/AFP
STÚLKUM HJÁLPAÐ TIL NÝS LÍFS
Dagana 23. september til 4. október standa
V-dagssamtökin á Íslandi og Barnahjálp
Sameinuðu þjóðanna fyrir sameiginlegu
átaki til þess að vekja athygli á umfangi
kynferðisofbeldis gagnvart stúlkum í
Austur-Kongó. Á sama tíma verða samtökin
með söfnun meðal íslensks almennings til
styrktar verkefnum í þágu ungra fórnarlamba
í landinu. Yfirskrift átaksins er: Stöðvaðu
nauðganir – hjálpaðu stúlkum í Austur-
Kongó til að hefja nýtt líf.
Þetta er fyrsta verkefni V-dagssamtakanna
á Íslandi um nokkurt skeið og kynnti nýr
formaður þeirra á Íslandi, Diljá Ámundadótt-
ir, söfnunina í gær. Diljá sagði við tækifærið
mikilvægt að vekja athygli á málefninu, kyn-
ferðisbrot lægju oft í þagnargildi og víðtækir
glæpir á borð við þá í Austur-Kongó væru því
miður ekki jafn kunnir í heiminum eins og
ætti að vera.
Hægt er að leggja söfnuninni lið með
ýmsum hætti; með því að hringja í númerin 908-1000, 908-3000 og 908-5000, gefa frjáls framlög í
gegnum vefinn www.unicef.is/v-dagurinn eða kaupa sérstök styrktarspjöld í verslunum Hagkaupa.
V-DAGSSAMTÖKIN OG UNICEF Á myndinni má sjá frá vinstri
Hlín Helgu Guðlaugsdóttur, Björn Inga Hilmarsson, Diljá
Ámundadóttur, Þóreyju Vilhjálmsdóttur, Ragnhildi Gísladótt-
ur, fyrrverandi og núverandi meðlimi í stjórn V-dagssamtak-
anna á Íslandi, og Stefán Inga Stefánsson framkvæmdastjóra
UNICEF á Íslandi. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
FEST Á VEGG Þessi kosningamynd af
Angelu Merkel Þýskalandskanslara var
límd upp á vegg í bænum Kronach nú í
vikunni. NORDICPHOTOS/AFP
ÞÝSKALAND Þýskaland hefur náð
botni efnahagslægðarinnar og
mun hagkerfið nú leita upp á við.
Batinn verður hægur, að sögn
Axels Weber, seðlabankastjóra
landsins. Hagvöxtur mældist 0,3
prósent á öðrum ársfjórðungi.
Weber sagði í samtali við
breska ríkisútvarpið, BBC, í gær
að þegar áhrif efnahagshvata
stjórnvalda fjöruðu út mætti
búast við auknu atvinnuleysi á ný
og samdrætti í neyslu.
„Þetta stefnir efnahags-
batanum ekki í hættu en hægir
á honum,“ segir seðlabanka-
stjórinn.
Atvinnuleysi í Þýskalandi
mælist 7,7 prósent og skrifast að
stórum hluta á fækkun vinnu-
stunda í stað uppsagna. - jab
Þýskaland úr mínus í plús:
Segir bata
verða hægan
FRÁ ÞÝSKALANDI Seðlabankastjóri
Þýskalands reiknar með hægum efna-
hagsbata.
ÖRYGGISMÁL Alþjóðleg æfing
sprengjusérfræðinga stendur fyrir
dyrum á gamla varnarliðssvæðinu
við Keflavíkurflugvöll og í höfn-
inni við Helguvík. Í ár taka Nor-
egur, Frakkland, Þýskaland, Hol-
land, Bandaríkin og Bretland þátt í
æfingunni en jafnframt sprengju-
sveit Landhelgisgæslunnar, alls
um áttatíu manns.
Margir aðrir aðilar frá Land-
helgisgæslunni sem og öðrum
stofnunum hér á landi koma að
æfingunni og má þar nefna þyrlu-
deild, köfunardeild, varðskipa-
deild, Ríkislögreglustjóra og
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
og Keflavíkurflugvallar.
Æfingin nýtist til að halda
sprengjusérfræðingum í góðri
þjálfun svo þeir séu betur í stakk
búnir til að takast á við verkefni
á erlendri grundu og heima fyrir.
Reynt er að hafa æfingarnar sem
líkastar þeim aðstæðum sem
sprengjusérfræðingar geta þurft
að kljást við. Í því skyni eru not-
aðar eftirlíkingar af sprengjum
hryðjuverkamanna sem fundist
hafa um heim allan síðastliðin ár.
Æfingin hefur áunnið sér hlut-
verk innan NATO, flokkast undir
mannúðarstarf og er haldin er á
vegum dómsmálaráðuneytisins,
Landhelgisgæslunnar, Varnar-
málastofnunar og NATO. - shá
Alþjóðleg æfing sprengjusérfræðinga haldin á gamla varnarliðssvæðinu:
Æfa vegna hryðjuverkaógnar
TUNDURDUFLI EYTT Sprengjusérfræð-
ingar LHG þurfa iðulega að eyða tund-
urduflum úr seinni heimsstyrjöldinni.
MYND/LHG
UMHVERFISMÁL Losun Landsvirkj-
unar á gróðurhúsalofttegundum
er um 1,3 prósent af heildarlos-
un Íslands. Þetta kemur fram í
skýrslu Landsvirkjunar.
Heildarlosun fyrirtækisins er
ígildi um 76 þúsund tonna af kol-
tvíoxíði. Inni í þeirri tölu er losun
vegna brennslu bensíns og olíu,
losun frá lónum og útstreymi frá
gufuaflsvirkjunum. Landsvirkjun
framleiðir um sjötíu prósent af
raforku landsins.
Í skýrslunni kemur fram að raf-
orkuvinnsla í vatnsaflsvirkjunum
Landsvirkjunar losi 450 til 900
sinnum minna af gróðurhúsaloft-
tegundum en kolaorkuver. - bj
Kolefnislosun Landsvirkjunar:
Um 1,3 prósent
af heildarlosun
ORKA Landsvirkjun framleiðir um sjötíu
prósent af raforku landsins.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
ÞRÓUNARMÁL Alþjóða fjármála-
kreppan kemur harðast niður á
stúlkum og ungum konum í þró-
unarríkjum því þær eru fyrstar
til að vera reknar frá matarborð-
inu og fyrstar til að vera teknar
út úr skólum eða missa atvinnu,
segir í skýrslu samtakanna Plan
International. Þetta kemur fram í
vefriti Þróunarsamvinnustofnun-
ar Íslands www.iceida.is.
Samtökin gefa árlega út skýrslu
undir heitinu „Because I Am a
Girl“ til að vekja athygli á bágri
stöðu stúlkna í þróunarlöndum
og ungra kvenna í því augnamiði
að hvetja til aukinnar menntunar
stúlkna og jafnréttis. - sbt
Kreppan í þróunarríkjum:
Kreppan bitnar
verst á stúlkum