Fálkinn - 17.08.1960, Blaðsíða 14

Eden græðir peninga
Endurminningar Anthony Edens
íorsætisráðherra —- mannsins, sem
„lét fallerast“ á Súes-tiltektunum sín-
um árið 1956, komu út í febrúar og
vitanlega hafa verið skrifaðir margir
ritdómar um bókina. En í sambandi
við annað, viðvíkjandi þessari bók,
hefur líka annað verið skrifað. Og
þar er spurt: „Hve mikið græðir sir
Anthony á þessum endurminningum
sínum?“ — ,,Times“ í London birti
þær sem framhaldssögu, fyrst allra
blaða og áður en bókin kom út. Blað-
ið neitar að segja frá, hve mikið það
hafi borgað höfundinum fyrir birt-
ingarleyfið, og segir að það komi
engum við nema Eysteini þeirra þar
í stjórnarráðinu í Lon- og don. En
fróðir menn gizka á, að Eden hafi
fengið að minnsta kosti 100.000 sterl-
ingspund hjá „The Times". Síðan
birti amerískt vikublað minningarn-
ar, og fer ekki dult með að það hafi
borgað Eden 300.000 dollara í rit-
laun. — Við þetta bætast svo höf-
undarlaun fyrir bókina sjálfa, en hún
kemur út í 40 löndum, að minnsta
kosti. Svo að það er ekki djúpt tek-
ið í árinni, þó að gizkað sé á, að
Eden sé orðinn milljónamæringur —
ekkj í íslenzkum niðursoðnum krón-
um, heldur í beinhörðum sterlings-
pundum.
Og þetta hef ur hann aðallega grætt
á Súes-hneykslinu, því að fjórir af
hverjum fimm, sem kaupa bókina,
gera það til að forvitnast um hvað
hafi ráðið því, að Eden fór að hefja
hernaðaraðgerðir gegn Egyptum,
þegar Nasser þjóðnýtti þennan fræga
skurð, sem að öllu leyti er inni í
hans „landareign". Eden svarar fyrir
sig í bókinni, eins röggsamlega og
efni standa til.
En hvað kostaði Súes-deilan brezka
ríkissjóðinn? Og hve mikið fær
sami rikissjóður i tekjur af stórgróða-
skatti Edens? Um þetta spyrja öll
mánudagsblöð í Englandi og víðar.
Og þau spyrja um leið: „Hver hefur
leyft fyrrverandi forsætisráðherra
Breta að birta öll leyniskjöl stjórn-
arinnar, sem hann birtir i bókinni,
um Súesdeiluna?" — Ef skjölin væru
ekki i bókinni, mundi hún ekki vera
túskildings virði sem söluvara, í sam-
anburði við það, sem hún er núna,
segja blöðin.
Breta-skattstjórinn glímir þessvegna
við flókið dæmi gagnvart þeim arð-
vænlega aldingarði, sem nú þrífst
og blómgast í Eden. Viðfangsefnin
eru jafn flókin og uppbótakerfið fyr-
ir útfluttar afurðir var hér á landi, en
aðalspurningarnar eru tvær:
Hvað á Eden að borga í tekjuskatt,
ef hann græðir milljón pund á sama
árinu? Og hvað á hann að borga í
ritlaun fyrir öll skjölin, sem eru
eign rikisins, en sem hann hefur birt
— , óleyfi, eða að minnsta kosti án
þess að borga ritlaun.
Mörg af þessum leyniskjölum hef-
ur sir Anthony Eden að vísu skrifað
sjálfur. En það gerði hann sem em-
bættismaður ríkisins. Hefur hann
nokkra heimild til að nota þau ó-
keypis, sem fyrrverandi embættis-
maður, þó hann sé að vísu á eftir-
launum hjá ríkinu?
★
Vitið þér...?
að dómkirkjan í Brasilíu er
byggð neðanjarðar?
Á teikningunni sjáið þér „turninn'*
á dómkirkjunni í hinni nýju höfuð-
borg Brasilíu, sem einnig heitir Bras-
ilía. Turninn er einna likastur kór-
ónu í laginu. Sjálf kirkjan er 10 metra
undir yfirborði jarðar og fær birtu
gegnum marglitar rúður krónunnar,
en það gefur kirkjunni að innan sér-
stæða og áhrfimikla fegurð. Gullni
krossinn ef st á kórónunni er 70 metra
hár.
að styrkleiki og þol nýrra
flugvéla er reyndur í vatni?
Fyrsta vélin af tegundinni Douglas
DC-8 var lögð á geysimikinn vatns-
tank og þannig reynd með tilliti til
allra þeirra áhrifa er hún yrði fyrir
í 100 ára notkun.
Við prófunina var skrokkur vélar-
innar stöðugt í athugun af tækni-
fræðingum og hverskonar sérfræð-
ingum. Voru þeir íklæddir frosk-
mannabúningum og gátu þvi gert at-
huganir sínar undir yfirborði vatns-
ins.
BjSAti
Bjössi á bílskúr, sem hann
I geymir átta bílana sina í, og
! hann á stórt stýri og þríhjól og
I herbergi út af fyrir sig. Hann
sést sjaldan við bílskúrinn og
bílana og nærri því aldrei í
barnaherberginu. Því að nú er
hann kominn á þann aldur, að
; hann skriður inn í skáp í eld-
; húsinu að minnsta kosti tuttugu
sinnum á dag, — skápinn, sem
mamma geymir pottana í. Því að
börn verða að hugsa svo margt
og reyna að prófa alla hluti.
Bjössi fór með mömmu í járn-
brautarvagni í sumar, en nú eru
pottarnir járnbrautarlest, -—-
Bjössi vill ekki heyra annað
nefnt. Tuttugu sinnum á dag ek-
ur hann pottunum um gólfið, og
við og við heyrist hann kalla:
1 „Allir inn! Lokið dyrunum!" og
svo: „Fulla ferð áfram!" því að
hann hefur líka farið í vélbát
einu sinni. Það kemur fyrir, að
mamma hnyklar brúnirnar, því
að henni finnst eldhússkápurinn
ekki sem hentugastur staður til
að leika sér í. En hún hefur
ekki skap í sér að til trufla
Bjössa, þegar hann er að leika
sér, og líklega verður hann bráð-
um leiður á þessu, eins og flest-
um öðrum leikjum. Kannske dal-
ar hann pottana, en verra gæti
það þó verið. Og mamma fær að
vera í friði á meðan.
Nú kveður hún Bjössa alvar-
lega, og þegar hann leggur af
stað í fjórtándu ferðina í dag.tek-
ur hann í pilsið hennar og segist
vera að fara. Hann tekur smá-
kassa úr skápnum og fær gam-
alt blað, sem hann ætlar að rífa
sundur í farmiða handa fólkinu.
En þetta minnist hún ekkert
á við mág sinn, húsameistarann,
sem er að tala um rétta gerð
barnaherbergja, og hefur inn-
réttað herbergið hans Bjössa,
sem hann vill aldrei leika sér í.
14
Fálkinn, 26. tbl. 1960