Fálkinn - 17.08.1960, Blaðsíða 26

DAGATAL SOGUNNAR
þetta ódæðisverk, hún bjó alla æfi yfir
hefndum og varð að lokuin furstanum og
öllu ríki hans til mikillar ógæfu.
„r/rrvi AgúöT — 1837 fól
SK h,t) ' franska flotamálastjórn-
u Av • jn Magny skipasmið að
bjarga briggskipinu „Télémaque“, sem
sokkið hafði í mynni Signufljóts á nýjárs-
dag 1790 með frönsku krúnugimsteinana,
ríkissjóðinn og fleira verðmæti innan-
borðs. Öllum öðrum var bannað að gera
tilraunir til að bjarga skipinu eða bví,
sem í bví var. Magny eyddi 70.000 frönk-
um í umbúnað til að lyfta skipinu, en beg-
ar þeim umbúnaði var nærri lokið rakst
enskt skip á hann og eyðilagði hann. Sam-
tals hafa níu tilraunir verið gerðar til að
ná skipinu upp. Sniðugastur bótti enski
verkfræðingurinn Taylor, sem gerði sjö-
undu tilraunina. Hann stofnaði hlutafélag
um verkefnið, seldi 2.000 hlutabréf og
komst með bví yfir 200.000 franka. Hon-
um hafði tekizt að lyfta skipinu upp að
vatnsborði, en á sama tíma íeysti ísa af
Signu og eyðilagðist lyftiumbúnaðurinn af
ísrekinu. Árið 1938 var ný tilraun gerð og
tókst bá að lyfta skipinu upp úr botnleðj-
unni. En þegar til átti að taka kom bað á
daginn, að bað var alls ekki „Télémaque",
sem fundizt hafði, heldur annað skip, sem
enga fjársjóði hafði að geyma.
SKEÐ!
3. ÁGÚST — 1546 var
prentarinn Etienne Dolet
hengdur og brenndur í
Paris, eftir að hafa verið dæmdur fyrir
fríhyggju og pyntaður grimmiiega „öðrum
til aðvörunar". Það gat verið hættulegt að
prenta rit í þá daga, einkum beim, sem
höfðu sjálfstæðar skoðanir, sem brutu í
bág við skoðanir valdhafanna. Dolet var
lærður maður og fór sjálfur að setja og
prenta ritlinga í beim tilgangi að „auka
bókmenntalcga fjársjóði", en ritin, sem
hann gaf út voru talin villutrúarrit og 14.
febrúar 1543 voru brennd 14 rit, sem Dolet
hafði samið og prentað. Og til bess að
komast fyrir „meinsemdina" bétti vissast
að brenna útgefandann sjálfan, til bess að
kæfa rödd bessa „óþægilega" manns.
I
OI/PTM 2- AGÚST — 1575 var
^ 14 lú ■Jj I einn æðsti embættismað-
• ur hirðarinnar í Ferrara,
Ercoia Contrari, myrtur. Var það furstinn
í ríkinu, Alfonso d’Este, sem lét böðul sinn
myrða hann. Markgreifinn hafði bakað sér
reiði furstans með því að eiga vingott við
bróðurdóttur Alfonsos, hina fögru prins-
essu Lucreziu. Eitt sinn er Contrari var
kvaddur á fund furstans og átti sér einskis
ills von, var síðhetta dregin á höfuð hon-
um, er hann kom inn úr dyrunum og böð-
ullinn herti snöru að hálsi honum og kæfði
hann. Að svo búnu var sent eftir iæknum
og þeir gáfu vot.torö um, að þessi háttsetti
maður hefði dáið úr hjartaslagi. Alfonso
d’Este gerði veglega útför hans. En Luc-
rezia fyrirgaf föðurbróður sínum aldrei
tt- -p^ -p^ | 4. Ágúst — 1704 tókst
Englendingum a0 leggja
undir sig Gibraltar, sem
þá var vígi Spánverja og talið óvinnandi.
Óldum saman hafði þessi klettur verið
þrætuepli, sem margir ágirntust til þess að
fá lyklavöldin að Miðjarðarhafinu. Spán-
verjar höfðu unnið virkið af Márum og
síðan gert það miklu ramgerðara en áður
var. En enski aðmírállinn Rooke, sem
stýrði ensk-hollenzkum flota, set.ti þarna í
land 1800 manna lið og því tókst að koma-
ast inn í virkið öllum að óvörum. Liði
þessu stjórnaði Georg prins af Hessen
Darmstadt. Og síðan hefur Gibraltar ver-
ið í höndum Breta.
SKEÐ!
5. ÁGÚST — 1833 lagði |
skipið „Royal William" út |j
frá Quebec við Lawrence- jjj
fljót og gerði aðra tilraun í sögunni til iji
þess að komast yfir Atlantshaf með gufu- iij
vél. Þann 11. sept. var komið á leiðarenda jjj
og skipið varpaði akkerum í Gravesend. En iii
skipið var lengur á leiðinni en mörg segl- |
skip þeirra tíma. Árið 1819 höfðu Ameríku- |
menn sett gufuvél i seglskip og skóflu- !ii
hjól á bæði borð og komst skipið heims-
álfanna á miili á gufukrafti. Svo liðu 1«
ár og „Royal William" fór sína frægu för*
Ýmsir telja hana upphaf Atlantshafssigl-
inga eimskipa.
QT^’TI'TXI 6- ÁGÚST — 1753 ætlaðá
n IX T11 lærdómsmaðurinn Rich-
mann, ritari vísindafé-
lagsins í Pétursborg að reyna að mæla raf-
magnið í þokunni. Hann hafði komið fyrir
í vinnustofu sinni málmstöng, sem gekk
upp gegnum þakið. Það vildi svo til, að
þegar Richmann bar „elektroskop" að
stönginni var þrumuveður úti. Laust eld-
ingu niður í stöngina og bláleitt sindur
kom út úr mælitæki Richmanns og datt
hann niður dauður. Listamaður nokkur.
Solokov, sem aðstoðaði hann við tilraun-
ina, komst, lífs af. En með þessu slysi var
þrumuleiðarinn fundinn.
QTT'TT'TAI 7- ÁGÚST — 1316 var
i i ll/1 í I Jacobus de Osa kardínáli
kjörinn páfi, undir nafn-
inu Jóhannes XXII., varð hann að greiða
sjálfum sér atkvæði til að ná kosningunrti.
Hafði páfastóllinn verið auður næstu tvö
26
Fálkinn, 26. tbl. 1960