Fálkinn - 12.12.1962, Blaðsíða 32

SKOPGREIN UM JOLIN
EFTIR HANS MOSER
Hinn árlegi
„Ég hef nú aldrei á ævi minni lent í annarri
eins jólaös.“
HEILAÞVOTTUR
í dagblöðunum lesum við oft um
heilaþvott og furðum okkur á að þess
háttar geti gerzt á vorum dögum. En
ef ég segi yður nú, að í mínu friðsama
landi, Danmörku, verð ég að þola heila-
þvott á hverju einasta ári, munuð þér
áreiðanlega skellihlæja að mér, því að
það sé alveg útilokað. Ég mun samt
stöðugt staðhæfa, að ég verð að sæta
vísindalegum heilaþvotti árlega hér á
landi, sem er svo þrauthugsaður og ýt-
arlegur, að hvaða áróðursvél sem er,
mætti skammast sín fyrir að vera borin
saman við það.
Heilaþvottur er aðferð, þar sem hægt
er með stöðugri endurtekningu sjón-
áhrifa og hljóða eða á annan hátt —
en án líkamlegs ofbeldis — að neyða
mann til að segja eða gera eitthvað, sem
í rauninni stríðir gegn upphaflegri
sannfæringu hans eða hennar.
Og til að komast að efninu: það er
sannfæring mín, að jólin séu tími til
að gleðjast í verðugri ró og lotningu,
og að bæði aðfangadagskvöldi og jóla-
dögunum eigi að verja í skauti fjöl-
skyldunnar, þar sem kyrrð og friður
ríki. Góður matur, ein eða tvær gjafir
handa hverju barni, kertaljós og nokkr-
ir jólasálmar. Dálítill heitur sopi fyrir
framan arineldinn, jólasaga, og umfram
allt hið rétta jólaskap. Þetta er mín
hugmynd um jólin — en ég vanmet
hinn árlega heilaþvott.
Hann laumast rólega að yður, svo
rólega, að þér takið alls ekki eftir neinu.
Smágrein í blaðinu segir yður, að það
sé ágúst, og nú verði send jólatré til
Grænlands, þar sem líka þurfi að hafa
eitthvað til að skreyta með um jólaleyt-
ið. Meðan á ágústútsölunum stendur,
eru ef til vill líka á boðstólum ódýr
jólakort ásamt öðrum pappírsvörum, að-
eins dálítil ábending um að nú séu
aðeins fjórir mánuðir til jóla.
í september getið þér lesið í blöðun-
um, að þér eigið að eyða jólaleyfi yð-
ar í Noregi eða á Mallorca. í október
segir búðarskilti yðar, að það sé ákaf-
lega hyggilegt að kaupa nú, áður en
verðið hækki fyrir jól — þróunin held-
ur óðfluga áfram, og fyrsti litli lækur-
inn, sem síðar verður að hinu víðkunna
fljóti, er orðinn til. Og þetta hefur þeg-
ar haft sín áhrif á ömmu. Kvöld nokk-
urt situr hún í einhverju horninu með
konu yðar og hvíslar ákaft. Þér þokið
yður aðeins nær og heyrið hana segja:
„Ég held að ég kaupi tuttugu vagna við
rafmagnslestina hans Nonna litla, en ég
get ekki afráðið, hvort ég eigi að kaupa
nýjan brúðuvagn í ár handa Gunnu
litlu, eða heldur þú að hann taki of
mikið rúm í svefnherberginu ásamt
hinum fimm?“
Þér náið sem skjótast í konu yðar og
tilkynnið henni, að í ár viljið þér ekki
heyra minnzt á þennan móðursjúka
hégóma — aðeins eina eða tvær gjafir
handa börnunum og rólegt kvöld
heima, engin vitleysisleg innkaup eða
margra mánaða undirbúning, þannig
að allir séu taugaveikluð reköld, loks-
ins þegar jólin ganga í garð. Þér ætluðuð
eiginlega að segja fleira, en takið þá
skyndilega eftir einkennilegum glampa
í augum konu yðar — eins og tvö jóla-
ljós — og skiljið, að það er þegar um
seinan.
Maður tekur alvarlega rögg á sig til
að veita mótspyrnu og því er það
snemma í nóvember, þegar eitt af börn-
unum minnist á það við miðdegsverðar-
borðið, að hún Stína, sem býr hinum
megin við götuna, fái nýtt. rautt reið-
hjól með handhemlum í jólagjöf, að þér
hrópið samstundis: „Þegiðu, ég vil ekki
heyra orð um jólin tveim mánuðum
Þér sitjið eftir lamaður og reynið með skjálfandi höndum að kveikja í pípunni.
28 FÁLKINN