Fálkinn - 14.03.1966, Qupperneq 6

MEÐAL hljómlistargagn-
rýnenda er því haldið
fram, að Mahalia Jack-
son sé „mesta guð-
spjallasöngkona heims
ins“. Hún er stór og
þrekvaxin negrakona, gædd
innri glóð og dásamlegri
söngrödd. Fyrir tveim ár-
tilbeiðslu. Hún hefur frið í
sál sinni.
Utan leiksviðsins er hún
ekki jafn ánægð með örlög
sín. Á heimili sínu í Chicago
eða á gistihúsherbergjum og
annars staðar mætir hún
örðugleikum hversdagslífs-
ins. Hún er úthverfur per-
um söng hún fyrir framan
Lincoln minnisvarðann í
Washington, og tvö hundruð
þúsund þátttakendur hvöttu
hana með hrópum og lófa-
taki. Það var ógleymanleg-
ur atburður, eins og ávallt
þegar Mahalia Jackson syng-
ur, hvort sem það er í Carne-
gie Hall, Berlin Sportsplatz
eða Frederick Mann Áudi-
torium í Tel-Aviv.
Það mikilvægasta er, að
söngur hennar speglar
sterka trúarlega innlifun.
Hann hefur áhrif á táninga;
þeir hrífast af hljómfallinu,
sem er svo sterkur þáttur
í ,]ist hennar. Hann töfrar
þjálfaða músíkáhugamenn,
sem skynja hina sjaldgæfu,
innblásnu fegurð í söng
hennar. Þessi list er'alþekkt
meðal negra, en áhrifin af
söng hennar á hvíta menn
eru jafn greinileg og varan-
leg. Negrarnir þyrpast sam-
an til að hlusta á hana, en
í öllum hlutum heims er
hún dáð af hvítum mönnum
vegna hinnar djúpu ástúðar
tilfinningar sem hún vekur
hjá þeim og þeir finna
hvergi annars staðar.
Grammófónplötur hennar
eru keyptar af ólíkum mann-
gerðum — hinúm menntuðu
og hinum ófróðu, ungum og
gömlum, negrum og hvítum
mönnum.
Þegar hún stendur á leik-
sviði, hefur Maralia Jackson
aðeins eitt takmark: að
flytja öllum áheyrendum
sínum Guðs orð. Músíkhæfi-
leiki hennar er frumstæður
og hreinn; hann er sjaldgæft
sambland af tækni og djúpri
Guðshollustu.
í sömu svifum og hún
kemur inn á leiksviðið, svíf-
ur hún á bylgjum heitrar,
lifandi tónlistar. Hún spenn-
ir greipar og lítur upp til
þess himins, sem hún veit
að er til. Það er eins og hún
sé að tala við Guð. Andlit
hennar ljómar af gleði og
sónuleiki, kann bezt við að
hafa margt fólk í kringum
sig og sækist eftir að ræða
við aðra um vandamál sam-
tímans. Hún syngur fyrir
vini siná og er ávallt reiðu-
búin að veita aðstoð sína og
ráð til nauðstaddra sálna.
Símanúmer hennar er skráð
í símaskrá Chicagoborgar og
einkaritarinn einn er milli-
liður milli þess, sem hringir
og Mahalia.
Fimmtíu og fjögurra ára
er Mahalia á hátindi frægð-
ar sinnar, í tónlistarlegum
og fjárhagslegum skilningi.
Hús hennar í suðurhluta
Chicago er 40.000 dala virði.
Grammofónplötur hennar
seljast óslitið. Hún fær
fleiri tilboð um sjónvarps-
sýningar og hljómleika en
hún getur annað. En öll
þessi auðæfi eru mesti ó-
fögnuðurinn í lífi hennar.
í stofu hennar hangir
skilti áletrað þessum orðum:
Kæri Drottinn, í þessu húsi
þörfnumst við þin og þú
ert velkominn.
f stofunni hefur einnig
verið komið fyrir nýjum og
dýrum loftkæli. Hann gerir
andrúmsloftið þægilpgt en
þó er hann ekki hluti af
því, sem hún kallar „hið
góða líf“.
Því ríkari sem hún verð-
ur þeim mun óánægðari
verður hún með líf sitt.
Henni finnst að peningarnir
brjóti í bága við ást hennar
á Guði.
— Negro Spirituals eru
orðið mikið gróðafyrirtæki
í Ameríku, segir hún. —
margir geta sungið þessa
söngva en trúargleðin er að-
eins fáum gefin. Við, sem
trúum því, að við syngjum
Guði dýrð, að við syngjum
hans orð. En þessa dagana
gremst mér oft. Ég neyðist
til að syngja söngva, sem
ég skil ekkert í. Allt eru
eintómir samningar og við-
skipti. Oft bið ég Guð um
hjálp.
Þetta er ekki eins og í
gamla daga. Allt þetta met-
orðastrit er einskisnýtt. Það
er hægt að vera hamingju-
samur án peninga. Þegar ég
fékk ekki grænan túskilding
fyrir að syngja, var ég ham-
ingjusamari í söng mínum
en ég er nú.
í stofu hennar hanga inn-
rammaðar myndir af tveim
þeldökkum listamönnum, er
ávallt hafa aukið henni ás-
megin: Marian Anderson og
Paul Robeson. — Ég elska
þau bæði, segir hún. Einu
sinni safnaði ég í margar
vikur, til þess að geta haft
efni á að. hlusta á Marian
Anderson syngja. Hún hefur
verið mér leiðarljós. Ég dái
einnig Paul Robeson, vegna
þess, að söngvar hans ganga
mér að hjarta. Ég dáði hann
áður en hann var gagnrýnd-
ur. Ég er enn á þeirri skoð-
un, að hann sé mikill lista-
maður og ég hef ekki einu
sinni hugmynd um hvað
kommúnisti er. Ég held einn-
ig að flestir negrar hafi enn
mætur á honum, en margir
þeirra eru nákvæmlega eins
og sauðir, sem elta forustu-
sauðinn í blindni. Þeir eru
hræddir um að segja eitt-
hvað rangt.
ÍAÐ sem er mest ein-
kennandi fyrir skapgerð
hennar, er sá hæfileiki
að draga ályktanir út
frá sjálfstæðum hugsana-
ferli. Hún lætur hrífast en
hún lætur ekki teyma sig.
Það er þáttur, sem á rót sína
að rekja til þess, sem hún
kallar „gamla daga“ í New
Orleans, þar sem hún fædd-
ist árið 1911. Það var vol-
æðisleg byrjun. Fjölskylda
hennar bjó. í skúrgarmi í
Water Street. Faðir hennar,
sem var mjög guðhræddur,
vann sem burðarkarl á dag-
inn og rakari á kvöldin. Á
hverjum sunnudegi prédik-
aði hann í kirkjunni. í fyrsta
sinn, sem hún söng til Guðs,
var hún aðeins fimm ára.
— Ég byrjaði að syngja,
þegar ég var lítil telpa,
sagði hún í viðtali. — Ég
söng vegna þess, að ég var
SVÖRT DROTTNING í RÍKI SÖNGSINS
einmana. Ég hef aldrei feng-
ið neina söngkennslu en ég
söng söngva Drottins.
Foreldrar hennar voru
babtistar og hún hlaut
strangt uppeldi. Móðir henn-
ar, Charity, dó þegar Mah-
alia var sex ára gömul. Hún
man að móðir hennar var
vön að segja: — Djöfullinn
fær enga aðstoð í þessu
húsi.
Mahalia hafði unun af að
syngja í kirkjunni. — Alls
staðar í kringum mig heyr&i
ég fólk stappa og kláppa.
Það örvaði mig.
Þrettán ára að aldri vann
hún sem eldabuska og
þvottakona — oft tíu klukku
stundir á dag. — Ég gat
strokið skyrtu á þrem mín-
útum, segir hún. Frændi
hennar einn sagði henni frá
Chicago, „þar sem dökkur
maður gæti gert innkaup í
verzlunum hinna hvítu, gæti
ekið með sporvagninum og
haft samneyti við hvíta
menn.“ í desember 1928 fór
hún með lestinni til Chocago
til dvalar hjá frænku sinni.
Hún vann sem herbergis-
þerna, við innpökkun í verk-
smiðju, var vinnustúlka og
barnfóstra hjá hvítum fjöl-
skyldum. Snemma á þriðja
tug aldarinnar tók hún þátt
i guðspjalla-krossferðum um
allt landið. Þeir, sem hlust-
uðu á hana urðu snortnir af
einlægri trú hennar og list-
rænni túlkun söngvanna. Á
meðal þeirra voru márgir'
jazz hljómlistarmenn.
—- Fólk var alltaf að halda
því að mér, að ég ætti gð
gerast bluessöngkona, segir *
hún. — En hvaða negri sem
er, getur sungið blues. Ég
vissi, að það væri ekkert
líf fyrir mig. Blues er ömur-
legir söngvar, Negro spiri-
tuals eru söngvar vonarinn-
ar. Þegar maður syngur þá,
finnur maður, að von er til
um allt, sem aflaga fer.
Þegar maður hefur sungið
blues, finnur maður enga
hvíld. Jazz vildi hún hvorki
heyra né sjá.
Á árunum milli ’30 og
40’ byrjaði Mahalia að
safna peningum. Hún opn-
aði snyrtistofu og blóma-
verzlun og gerði fjárfesting-
ar. Hún giftist Isaac Hocken-
hull, lyfsala, en þegar hann
reyndi að telja hana á að
6
FALKINN