Fálkinn - 21.03.1966, Blaðsíða 14

"Hefði ég haldið áfram í prentverkinu, vœri ég löngu
dauður," segir Guðni Pálsson skipstjári i skemratilegu
viðtali, sera Sveinn Sœmundsson skráði fyrir Fálkann
HALFA OLD
Á HAFINU
EIR mundu eflaust segja það lygi
og það af betri sortinni, ef maður
segði þeim að hann hefði siglt 280
sinnum yfir hafið án þess að blotna,
og þar af verið skipstjóri og stýri-
maður í fimmtíu fisksöluferðum til
Bretlands í síðasta stríði án þess að
verða var við hættu, og að í eina skipt-
ið sem hann sá kafbát, þá hafi sá
verið að koma úr kafi fyrir sunnan
Vestmannaeyjar og hafi sennilega ver-
ið sauðmeinlaus Englendingur.
Samt er þetta satt. Guðni Pálsson
missti aldrei mann og engin slys hentu
þau skip sem hann var á. Menn eru
svo misjafnlega heppnir. Sumir eru
alltaf á heljarþröm og hrein tilviljun
að þeir slampast af. Aðrir sigla sinn
sjó, kaldir og rólegir og hafa ekki
ástæðu til annars: Það gengur allt svo
vel og ekkert sögulegt skeður. En að
ekkert komi fyrir á svo langri leið er
í mínum augum ámóta sögulegt og
ýmislegt af hinu: Það er nefnilega svo
óvanalegt. Þannig varð mér hugsað,
þegar Guðni Pálsson sagði mér sögu
sína fyrir skömmu. Hann talaði hægt
og rólega, þessi gamli skipstjóri, sem
yfirgaf prentverkið nýútskrifaður til
þess að hefja fangbrögð við Ægi.
Og hann hafði sannarlega betur í þeirri
glímu.
Guðni fæddist í Selvognum 29. apríl
árið 1891, næstyngstur fimm systkina.
Hann var enn í bernsku, er fjölskyldan
flutti að Eyvindarstöðum á Álftanesi
og nokkru síðar að Fífuhvammi. Eftir
þriggja ára búskap þar, missti Páll
faðir hans sjónina og þá var allt selt
og fjölskyldan fluttist á mölina — til
Reykjavíkur. Þetta var vorið 1905. Það
bjargaði frá skorti, að tveir elztu bræð-
urnir voru til sjós, voru orðnir skútu-
menn. Guðni fékk líka vinnu var
mjólkurpóstur í Laugarnesi sumarlangt,
en hóf um haustið prentnám í Rikis-
prentsmiðjunni Gutenberg. Lærimeist-
arar þar voru þeir Einar Hermannsson
og Emanúel Cortes. Heldur þótti Guðna
vistin dauf í prentsmiðjunni. Mikil
Þilskip á Reykjavíkurhöfn. — Efri myndin; Guðni Pálsson á yngri árum.
14 FÁLKINN
veikindi herjuðu á prentarana, blýeitr-
un og það sem hættulegra var, lungna-
berklar lágu þarna í landi og veiktust
flestir fyrr eða síðar. Margir dóu. Þó
var þarna góður félagsskapur og margt
mætra og fróðra manna og minnist
Guðni sérstaklega Jóns Baldvinsson-
ar, síðar bankastjóra og Guðmundar
Magnússonar skálds (Jón Trausti).
★ Á SKÚTU.
— Ég var búinn með námið og hafði
unnið sem sveinn í eitt ár, sagði Guðni.
Mér leiddist þetta allt saman og vildi
skipta. Bræður mínir tveir voru á skút-
um og annar þeirra var stýrimaður á
þilskipinu Bergþóru. Einu sinni gerðum
við bræðurnir samanburð á launum
okkar og það kom í ljós, að ég var
langneðstur. Mér líkaði að vonum stór-
illa og ákvað að breyta til. Þetta var
árið 1909. Ég falaðist eftir plássi á
Bergþóru, og. fékk loforð fyrir því á
vertíðinni. Skipstjóri var Bergþór Eyj-
ólfsson. Guðmundur Ólafsson í Nýja-
bæ átti skútuna og gerði hana út. Ég
hóf svo sjómennsku á þessu skipi í
vertíðarbyrjun 1910. Við fórum út frá
Reykjavík og fengum brælu. Ég var
sjóveikur fyrstu nóttina, en svo fór hún
af og ég fann ekki til hennar það sem
eftir var á skútunum. Bergþóra var 84
lestir að stærð og nokkuð gott skip.
Ég var þarna háseti í tvær vertíðir, en
vann við að hreinsa skipið milli úthalda.
Við unnum að þessu inni í Sundum og
ég kokkaði ofan í karlana ásamt öðru.
★ TOGARAMAÐUR.
Um þetta leyti voru margir togarar
komnir til landsins. Coot var sá fyrsti,
þegar frá er talinn seglatogarinn hans
Breiðfjörðs og Seagull Þorvalds á Þor-
valdseyri, sem báðir géngu illa. Coot
strandaði árið 1907 en sama ár kom
Jón forseti, fyrsti togarinn sem smíð-
aður var fyrir íslendinga. Marz sem
Hjalti Jónsson keypti nokkurra ára
gamlan, en nýuppgerðan kom sama ár