Fálkinn - 21.03.1966, Blaðsíða 27

• Hálfa öld
Framh. af bls. 15.
Á síldveiðunum sumarið 1916
urðum við á Ými fyrir óheppni.
Skipið tók niðri og skemmdist,
og þar sem ekki var hægt að
framkvæma viðgerð hér á
landi, varð að sigla því til Dan-
merkur. Ég fór í land um
haustið og hafði lítið að gera,
þangað til Þórarinn Olgeirs-
son kom með togarann Jarlinn
frá ísafirði. Þá fór ég til hans.
Það er ekki á neinn hallað,
þótt ég segi, að Þórarinn sé
bezti húsbóndi sem ég hef haft
þó hann væri harður. Hann
var líka bezti fiskimaðurinn á
flotanum í þá daga. Hann fisk-
aði alls staðar vel. Þú spurðir
um vökulögin áðan. Einu sinni
fórum við út, fiskuðum í Bugt-
inni. Veðrið var gott og mikið
fiskirí. Við vorum viku að fylla
skipið og á þeim tíma sváfum
við í heila sjö klukkutíma. Við
sigldum út og seldum fyrir 900
sterlingspund. Það var topp-
sala. Þá var algengt, að togar-
arnir seldu fyrir 300—500
pund. Eftir þessa vertíð með
Þórarni fór ég ekki á togara um
sinn. Næstu vertíð, 1918 fór ég
á kútter Keflavík. Þetta skip
var af sömu stærð og Bergþóra,
en búið að setja í hana hjálp-
arvél. Við vorum á handfæra-
veiðum. Þetta gekk allvel. Eft-
ir vertíðina fór ég á flutninga-
skipið Skaftfelling, sem þá
kom nýr til landsins. Skipstjóri
á honum var Jón Högnason.
★ HEKLUGOS OG
SPÁNSKA VEIKIN.
Það var Skaftfellingur sem
kom með spönsku veikina til
Vestmannaeyja, en hún hafði
þá geisað hér í Reykjavík og
Hafnarfirði. Það voru miklar
hörmungar. Ég veiktist ekki,
en konan mín, við vorum þá
nýgift, veiktist og ég var víðs
fjarri á sjónum.
Það var reynt að stemma
stigu við spönsku veikinni.
Fyrst við Þjórsá og síðar við
Markarfljót. Þann 12. nóvem-
ber vorum við á Skaftfellingi
í Vík í Mýrdal, vorum að skipa
upp vörum og taka saltkjöt í
tunnum um borð. Mér varð
litið inn til landsins og segi
við einn formanninn, Jón frá
Götu í Mýrdal: „Hvað er þetta?
Það sveipna skýin.“ Hann skip-
aði mér að kalla alla upp úr
lestinni og fara ofan í bátinn
og í land með það sama. „Þetta
er gos,“ sagði hann. Rétt í
þessu sá ég hvar jakarnir
komu veltandi fram sandinn
sitt hvorum megin við Hjörleifs
höfða. Þvílíkar hamfarir hafði
ég aldrei séð. Sog, sem mynd-
uðust í sjónum voru svo sterk,
að við sáum sker undan landi,
sem við höfum aldrei séð,
hvorki fyrr né síðar. Það var
rétt við vörina. Við náðum svo
upp akkerinu og sigldum vest-
ur Fjallasjó um nóttina. Þá var
hægt að lesa á bók við birtuna
aum. Við fórum út að sækja
hann 6. febrúar og komum til
Fleetwood. Þar var ósköp aumt
og við fengum lítið að borða.
Aðalmaturinn var pylsur og
kartöflur Við sögðum Þórarni
að þarna væri ekki verandi.
Hann sagði okkur að koma til
Grimsby, þar væri meira að
éta. Við fórum svo með lest
yfir og komum til Grimsby í
sama mund og skipið kom
þangað. Þá var eftir að meta
— Olsen heldur áfram að reyna ný
ráð við höfuðverk.
frá gosinu. Sprengingarnar
voru geigvænlegar og svo kom
öskufallið. Við komum til Vest-
mannáeyja daginn eftir. Þá var
svo mikið sog í höfninni að
þar hringsnerist allt. Bátarn-
ir lágu á hálsum, keðjum sem
voru strengdar eftir botninum.
Þeir snerust sitt á hvað og við
þorðum ekki að láta akkerið
falla. Vorum hræddir um að
það festist í botnkeðjunum og
við næðum því ekki upp aftur.
Við fórum út aftur og lögð-
umst undir Eiðið, þangað til
daginn eftir.
★ KONUNGSKÍKIÐ
ÍSLAND.
Þann 30. nóvember kom ég
svo til Reykjavíkur. Var svo
heppinn að við hjónin gátum
farið niður að Stjórnarráði dag-
inn eftir, 1. desember þegar
danski fáninn var dreginn nið-
ur og sá íslenzki að hún.
Þetta var mikil stund í lífi
og sögu þjóðarinnar, en samt
var þarna ekki margt fólk við-
statt. Spánska veikin sá fyrir
því. Ég hafði lítið að gera.
Stríðinu lauk um þetta leyti
og þá var eins og vinnan
minnkaði. Þórarinn Olgeirsson
átti þá von á togaranum Belg-
skipið og skila því. Flotinn tók
skipið nýbyggt, en Þórarinn
fékk leigu eftir það. Egill
Skallagrímsson losnaði þá líka.
Þetta voru fyrstu togararnir
hér, sem voru með loftskeyta-
tæki. Belgaum var smíðað-
ur 1916 og var mjög vandað
skip. Við komum 8. apríl til
íslands og vorum settir í
tveggja daga sóttkví inni á
Rauðarárvík. Ástæðan var sú,
að í Bretlandi gekk um þessar
mundir innflúenza. Þeir vildu
vita hvort þetta kæmi fram £
okkur, en enginn á skipinu
veiktist. Við fengum svo að
fara uppað og út á fiskirí rétt á
eftir. Við vorum að á Selv.ogs-
banka fyrstu túrana, veiddum
í salt og síðar um vorið í ís.
Ég var svo með Þórarni árið
1919, en árið eftir fór ég í
Stýrimannaskólann. Var þann
vetur 2 mánuði í skólanum.
Var vel undirbúinn eftir því
sem þá gerðist. Hafði lokið Iðn-
skólanum á sinum tíma og var
góður í íslenzku úr prentverk-
inu. Það var þess vegna aðai-
lega reikningur og siglinga-
fræðin, sem ég þurfti að læra.
Páll Halldórsson skólastinri
vildi ég væri lengur þennan
vetur, var hálf vondur þegar
ég fór. Ég spurði hvort ég gæti
fengið próf. Hann sagði að ég
gæti fengið minna prófið, en
ég fengi ekki að taka það.
Hann sagðist ekki láta mig
taka það, ég hefði ekkert við
það að gera. Árið 1921 komu
vökulögin. Það var mikil breyt-.
ing til batnaðar.
★ STÝRIMAÐUR
Á TOGARA.
Veturinn eftir fór ég svo
aftur í skólann, var um haust-
ið en fór svo til sjós til að fá
mér aura. Kom aftur undir
vor og tók þá meira-prófið.
Þórarinn Olgeirsson bauð mér
stýrimannspláss 5. nóvember.
Ég varð svo stýrimaður hjá
honum um vorið, þar sem pláss-
ið losnaði ekki fyrr. Ég var
svo hjá Þórarni, fyrst á Belga-
um þangað til Aðalsteinn Páls-
son keypti hann 1925. Þá var
verið að smíða Júpíter. Ég var
skipstjóri á Belgaum vorið 1925
þangað til hann fór í hreins-
un fyrir söluna. Þorsteinn í
Þórshamri ætlaði að kaupa
hann, en hafði ekki nóga pen-
inga. Aðalsteinn kom svo í
spilið. Mig minnir að hann
hafi fengið skipið fyrir 250
þúsund.
Ég fór svo út 1. september.
Þá átti skipið að vera tilbúið.
Mér leizt ekki á blikuna þegar
út kom. Þá var rétt búið að
leggja kjölinn og nokkur bönd.
Samt lögðumst við undir kola-
kranann hér á Austurbakkan-
um 1. desember.
Það var furðulegt hvað þeir
voru fljótir að smíða skipið og
negla allt saman af handafli.
Okkur fannst skrýtið að þegar
við komum að á nýju skipinu,
var enginn á hafnarbakkanum
til þess að taka á móti enda
hjá okkur. Ég var svo stýri-
maður hjá Þórarni á Júpíter
þangað til 1929. Þá lét hann
smíða Venus. Hann þoldi aldrei
Júpíter. Spilið var sterkt,
miklu sterkara en almennt
gerðist og hristist skipið. Þór-
arinn var nýrnaveikur en skip-
stjóraíbúðin rétt aftan við spil-
ið, og hristi hann í kojunni.
Við hífðum hundrað faðmana á
einni mínútu. Um að gera að
vera nógu fljótur. Við fórum
allir með Þórarni yfir á Venus.
Tryggvi Ófeigsson keypti Jú-
píter. Ég var svo á Venusi
þessa vertíð en hætti að því
búnu hjá Þórarni Olgeirssyni.
Var orðinn þreyttur á að vera
svo^n mikið að heiman, maður
var ekkert við heimilið.
Framh. á bls. 36.
FÁLKINN 27