Vaka - 01.11.1927, Blaðsíða 30

348
HERMANN JÓNASSON:
VAKi]
brotanna. Þegar maður stelur, segir hún, að það sé
fyrir þjófnaðartilhneigingu hans; ef maður ber á öðr-
um, er það vegna þess, að hann hefir vont hugarfar
til meðbræðranna. En það var enn ekki spurt: Hvers-
vegna hefir þjófurinn þjófnaðartilhneigingu og óróa-
seggurinn vont hugarfar?
IV.
Það féll ekki í hlutskifti lögfræðinganna að Ieysa
refsiréttinn úr læðingi; það er aðallega verk náttúru-
og þjóðfélagsfræðinganna. Árið 1876 kom út hið mikla
ritverk ítalska læknisins Cesare Lömbróso, sem gert
hafði all-víðtækar rannsóknir á afbrotamönnum. Hann
kemst að þeirri niðurstöðu, að allir — eða flestir —
afbrotamenn taki glæpatilhneiginguna að erfðum frá
forfeðrum sínum, hún stafi af sérstakri líkams- og
sálarbyggingu. Samkvæmt kenningu hans eru afbrota-
mennirnir „fæddir“ afbrotamenn, þeir eru úrkynjaðar
mannverur. — Þessar kenningar telja menn nú ekki
reistar á nægilega víðtækum rannsóknum, og frá þeim
er horfið í þeirra einhliða formi, en merki Lombroso’s
hefir þó verið tekið upp og borið fram til sigurs. Hann
spyr fyrstur manna og rannsakar vísindalega: Hverjar
eru orsakir afbrotanna? — Það var þessi spurning, sem
vakti gömlu refsiréttarfræðingana af svefni staðhæf-
inganna. Stefna Lombroso’s lekk þegar marga ágæta for-
mælendur og meðal hinna heztu og ötulustu þeirra má
telja austurríkska refsi- og þjóðréttarfræðinginn Franz
v. Liszt (f. 1851, d. 1919). — Hann stofnaði merkt
liinarit, sem ræddi hegningarmálin og hefir mikil á-
hrif haft. Hann stofnaði til alþjóðafélagsskapar meðal
yngri refsiréttarfræðinga og var lífið og sálin í þeim
félagsskap alla æfi. Starfsstefna eða orðtak þessa fé-
lagsskapar var, að refsingar væru ekki eina leiðin til
þess að vinna á móti afbrotum, og sýnir það greinilega
stefnumuninn frá því, sem áður var — þvi gamla