Vaka - 01.11.1927, Blaðsíða 44

362
KRISTJÁN ALBERTSON:
Ivaka]
„Flestir vorir lærðu menn, hvað þá heldur aðrir, eru
ómenntaðir að skáldskaparsmekk“, sagði Jón Ólafsson
(i æfisögu Kristjáns Jónssonar). Þessi orð standa enn
i fullu gildi. íslendingar hafa yfirleitt litið vit á skáld-
skap, nema þá helzt ferskeytlum.
Blöð vor og tímarit geyma sæg ritdóma eftir menn,
sem tekið hafa háskólapróf, þar sem talað er með há-
tíðlegri virðingu um illa skrifaðar og andlausar skáld-
sögur og einkisvert ljóðagutl. En því menntaðra
smekks sem skáldverk krefst af lesanda sínum, til þess
að hann fái notið þess, því nær sem það kemst því
marki, að vera boðlegt hvar sem er i heimi, því ó-
vissara er að það verði nokkurs metið af íslenzkum
lesendum.
III.
Síðustu áratugi hefir jijóð vor haft meira fé lianda
í milli en nokkru sinni fyr. Framtakið hefir vaxið á
öllum sviðum verzlunar og framleiðslu — nema einu:
Bókaútgefendur eru næstum úr sögunni. í höfuðstað
landsins er ekkert bókaforlag til. Einstaka bóksalar
gefa út eina og eina bók, aðallega þó kennslubækur
handa skólum. Enginn þeirra biður nokkurn rithöfund
að skrifa hók fyrir sig. íslenzkir höfundar verða nú
vfirleitt sjálfir að sjá um útgáfu hóka sinna. Þeir fá
kunningja sína til þess að ganga með áskriítalista og
biðja menn að skuldbinda sig til þess að kaupa bók,
sem út verði gefin, — sem þeir vita ekkert um, hafa
ekki heyrt eða lesið neinn dóm um. Þeir, sem ekki
kunna við jiessa útgáfuaðferð, geta ekki skrifað fyrir
islenzku þjóðina.
Oss er títt að guma af því, að íslendingar séu ein-
hver mesta bókajijóð í heimi. Sannleikur þessarar
staðhæfingar er sá, að íslenzk aljjýða til sveita var til
skamins tíma bókhneigðari en bændastéttir annara
Janda. Enginn veit hve lengi það helzt, eftir að íslenzk-