Fréttablaðið - 14.11.2009, Blaðsíða 20

20 14. nóvember 2009 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Auður Lilja Erlingsdóttir, Freyr
Rögnvaldsson, Steinunn
Rögnvaldsdóttir, Þórunn
Ólafsdóttir og Þórunn Rögn-
valdsdóttir skrifa um hælisleit-
endur
Nýlega var þremur mönnum vísað af landi brott án þess
að umsóknir þeirra um hæli á
Íslandi hlytu efnislega meðferð.
Umsækjendurnir voru sendir til
Grikklands á grundvelli Dyflinn-
arsamkomulagsins þrátt fyrir
að Flóttamannastofnun Samein-
uðu þjóðanna, Rauði krossinn og
Amnesty International hafi ítrek-
að lýst yfir áhyggjum af þeim
aðstæðum sem hælisleitendur
búa við þar í landi.
Í ágúst síðastliðnum gaf Rauði
krossinn út svarta skýrslu um
aðbúnaðinn í Grikklandi. Þar
segir m.a. að um 90% hælisleit-
enda fái ekki gistipláss í móttöku-
miðstöðvum fyrir hælisleitendur,
enga fjárhagslega aðstoð, mat,
fatnað eða heilbrigðisaðstoð frá
grískum stjórnvöldum. Auk þess
er ófullnægjandi aðgengi að upp-
lýsingum, túlkum og lagalegri
ráðgjöf. Þá er atvinnu erfitt að
fá vegna tungumálaörðugleika,
skorts á fastri búsetu sem er
nauðsynleg til að fá atvinnuleyfi
og slæms efnahagsástands.
Brottvísanir hælisleitendanna
frá Íslandi ættu ekki að koma á
óvart enda hefur slík meðferð í
langan tíma verið regla frekar
en undantekning hér á landi. Það
sem kemur greinarhöfundum,
sem allir eru félagar í Vinstri-
hreyfingunni – grænu framboði,
þó í opna skjöldu er að þetta ger-
ist undir verndarvæng ríkis-
stjórnar flokks þeirra og Sam-
fylkingarinnar
– flokka sem
kenna sig við
félagslegt rétt-
læti.
Vissulega
hefur r íkis -
stjórn þessara
flokka tekið til
í málaflokkn-
um og lagt til
úrbætur frá
því sem áður var, en það er ekki
nóg að gera úttektir og skýrslur
þegar mannslíf eru í húfi. Fólk
er á vergangi í Grikklandi, við
hrikalegar aðstæður, í okkar
nafni. Við berum ábyrgð í þessu
máli. Ekki einungis vegna þess
að við berum öll ábyrgð á hvort
öðru og ekki einungis vegna þess
að kúgun, ofbeldi og vonlaus lífs-
kjör sem hælisleitendur eru að
flýja eru sameiginlegt vanda-
mál heimsbyggðarinnar. Okkar
ábyrgð er ekki hvað síst að finna
í stuðningi íslenskra stjórnvalda
við stríðsrekstur í Írak og Afgan-
istan. Hvernig er okkur stætt á
að senda fólk á flótta frá okkur,
fólk sem hefur þurft að flýja
heimili sín vegna hernaðar sem
Ísland studdi – og styður enn með
aðild sinni að NATO?
Undirrituð skora á ríkisstjórn
Íslands að endurskoða þessa
ákvörðun þegar í stað og taka
mál þessara manna, sem og allra
annarra sem sækja um hæli hér
á landi, til efnislegrar meðferð-
ar. Með því móti getum við tekið
þátt í að minnka álag á lönd eins
og Grikkland, sem vegna legu
sinnar eru fyrsti viðkomustaður
flóttamanna á Schengen-svæð-
inu, og þannig stuðlað að bætt-
um aðstæðum flóttamanna. Ef
fleiri þjóðir færu svo að okkar
fordæmi og öxluðu ábyrgð væri
jafnvel von á að Grikkland
fengi færi á að bæta aðbúnað
og aðstæður hælisleitenda þar.
Fyrst og fremst er það líka hið
rétta að gera.
Ýmsir hafa áhyggjur af því að
með því að veita fólki hæli séum
við að opna landið fyrir flóð-
bylgju hælisleitenda. Slíku hefur
Ísland aldrei staðið frammi fyrir.
Kannski verður það stórt vanda-
mál einhvern daginn. Við skulum
taka á slíku vandamáli þegar við
stöndum frammi fyrir því. En í
dag er ekki sá dagur. Við þurfum
ekki í dag að taka ákvörðun um
hvernig þessum málum verður
háttað næstu hundrað árin. Það
sem við þurfum að gera akkúr-
at núna og alltaf í framtíðinni
er að leggja okkar af mörkum
og tryggja hverri manneskju
grundvallarmannréttindi. Ef
þessi ríkisstjórn gerir það ekki,
hver þá?
Höfundar eru félagar í Vinstri-
hreyfingunni - grænu framboði.
Gerum betur
UMRÆÐAN
Sigurður H. Sigurðsson
skrifar um stjórnlaga-
þing
Forsætisráðherra lagði í vikunni fram frum-
varp til laga um ráðgef-
andi stjórnlagaþing. Þar er
reiknað með að 25-31 þjóð-
kjörnir fulltrúar sitji og
ræði fyrirfram skilgreind viðfangs-
efni með endurskoðun stjórnarskrár
lýðveldisins Íslands að markmiði.
Núgildandi stjórnarskrá var upp-
haflega samþykkt í þjóðaratkvæða-
greiðslu á lýðveldisárinu 1944 án
þess að stjórnlagaþing kæmi að und-
irbúningi hennar. Hún er að grunni
til byggð á stjórnarskrá danska
konungsríkisins. Síðan 1944 hefur
Alþingi samþykkt nokkrar breyting-
ar á henni án þess að almenningur
hafi fengið að kjósa um það sérstak-
lega. Einnig hafa ákvæði henn-
ar verið túlkuð af lögspekingum,
stundum á annan hátt en orðanna
hljóðan segir til um.
Gæti hugsast að sú aðferðarfræði
sem tilgreind er í frumvarpi for-
sætisráðherra endurspegli illa vilja
almennings í landinu? Er hætta á
því að svo fámennur hópur kjörinna
fulltrúa verði öðru fremur fulltrúar
stjórnmálaafla, efnafólks eða þjóð-
þekktra einstaklinga? Hvað með
talsmenn minnihlutahópa, s.s. inn-
flytjenda, öryrkja og brottfluttra
Íslendinga? Er ekki hætta á að
kosningamaskínur stjórnmálaflokk-
anna og ítök valdamikilla afla í fjöl-
miðlum fái of miklu ráðið um kjör
fulltrúanna?
Sumir alþingismenn halda því
fram að stjórnlagaþing sé ekki
forgangsmál. Sömu aðilar hafa
einnig býsnast yfir miklum
tilkostnaði og sjá ofsjón-
um yfir því að eyða opin-
beru fé í slíkt. Nú um helg-
ina er heilt ár liðið síðan
ræðumenn á Austurvelli
fóru að tala um Nýtt lýð-
veldi á rústum hins gamla.
Umræðan náði hámarki
upp úr áramótum þegar
Íslendingar loksins vökn-
uðu og byltingaröflin sýndu
hvers þau voru megnug.
Ríkisstjórnin hrökklaðist frá völd-
um og mótmælendur héldu heim.
Síðan þá hefur ekkert gerst.
En hvað kostar að slá stjórnlaga-
þingi á frest eða vanda illa til verka?
Hversu margir Íslendingar gefa
upp vonina og flytjast til annarra
landa? Það sem af er árinu 2009 eru
á þriðja þúsund íslenskir ríkisborg-
arar brottfluttir frá Íslandi umfram
aðflutta. Á öllu árinu 2008 voru þeir
477. Hversu margir verða þeir árið
2010? Hvers vegna ætti fólk að vilja
búa hér áfram við krappari kjör ef
ekkert breytist til batnaðar?
Þjóðfundurinn er mikilvæg til-
raun því að hann getur sýnt fram
á að stórt tilviljunarkennt úrtak úr
þjóðskrá er mun betri þverskurður
af þjóðfélaginu en 25-31 þjóðkjörnir
fulltrúar. Þjóðfundurinn getur líka
sýnt fram á að kostnaður við raun-
verulegt stjórnlagaþing þarf ekki að
vera mældur í milljörðum. Stöndum
vörð um hag almennings og krefj-
umst þess að fá stjórnlagaþing hið
fyrsta, skipað almenningi fyrir
almenning og án þátttöku stjórn-
málaflokkanna. Ekki ráðgefandi
því Alþingi á að vinna fyrir fólkið
í landinu en ekki öfugt. Þjóðin veit
sjálf hvað henni er fyrir bestu.
Höfundur er
kvikmyndagerðarmaður.
Hvað kostar að slá
stjórnlagaþingi á frest?
SIGURÐUR H.
SIGURÐSSON
AUÐUR LILJA
ERLINGSDÓTTIR
FREYR
RÖGNVALDSSON
STEINUNN
RÖGNVALDSDÓTTIR
ÞÓRUNN
ÓLAFSDÓTTIR
ÞÓRUNN
RÖGNVALDSDÓTTIR
Hengjum
okkur ekki í
smáatriði!
Vinátta – alveg
óháð kerfi.